Handhaven van emotioneel evenwicht - mensen met dementie in verpleeghuis
Verstoringen in stemming en gedrag kunnen optreden als gevolg van dementie. Deze kunnen zich uiten in onder andere depressie, apathie, rusteloos gedrag of agressie.
In verpleeg- en verzorgingshuizen komen stemmingsstoornissen, apathie en geagiteerd gedrag veelvuldig voor. Veel psychosociale interventies richten zich op het verbeteren van de stemming en het verminderen van geagiteerd gedrag. Dit kan de kwaliteit van leven verbeteren. Hoewel er veel psychotrope medicatie wordt voorgeschreven voor deze problemen, zijn psychosociale interventies vaak effectiever, zonder negatieve bijwerkingen. Er zijn veel effectieve interventies ontwikkeld.
Het aantal sterren op de factsheets geeft aan hoe groot de bewijskracht van het onderzoek is.
Cognitieve therapie
Cognitieve therapie is erop gericht cognitieve achteruitgang te vertragen, of de cognitieve capaciteit te vergroten, door het stimuleren van het geheugen en denken. Het omvat therapieën als cognitieve stimulatie en cognitieve rehabilitatie. In deze therapieën wordt gebruik gemaakt van oefeningen om aandacht te verbeteren en van een grote variatie aan activiteiten, zoals woord spelletjes, puzzels, muziek, gesprekken over bepaalde thema's en praktische activiteiten zoals tuinieren. Over het algemeen wordt cognitieve therapie gedaan door getraind personeel in een kleine groep mensen met dementie en vinden de therapieën minstens twee maal per week plaats.
- Arkin 2003 Rehabilitatie door studenten PDF 57 Kb
- Philips 2010 Creatieve expressie interventie PDF 62 Kb
Gedragstherapie
Het doel van gedragstherapie is het verminderen van gedrags- en stemmingssymptomen die geassocieerd zijn met dementie, zoals depressie, agitatie en agressie. De therapie heeft een probleemoplossende benadering. Er wordt gekeken naar de oorzaken en redenen van het gedrag en vervolgens worden er andere strategieën aangenomen, waarmee wordt geprobeerd het specifieke gedrag te veranderen.
Geïndividualiseerde behandeling
Behandelingen die individueel aangepast zijn aan de behoeften van een persoon met dementie.
- Sloane et al 2004 Persoonsgericht douchen en op bed wassen PDF 56 Kb
- Cohen Mansfield et al 2007 Gepersonaliseerde, niet-farmacologische interventie PDF 131 Kb
- McSweeney 2012 Consultatie van gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg PDF 61 Kb
- Mowrey 2012 Geïndividualiseerde gedragstherapie PDF 63 Kb
- Van der Ploeg et al 2012 Activiteiten volgens het Montessori principe PDF 62 Kb
- Bedard et al 2013 Comfort verhogen, individuele aandacht en zintuigactivering PDF 59 Kb
Huisdiertherapie
Doordat dieren niet oordelen zijn ze die ideale therapeut voor mensen die behoefte hebben aan gezelschap, vooral voor mensen met een fysieke of mentale beperking. In onderzoek is aangetoond dat therapiedieren kunnen sociaal gedrag bij mensen met dementie bevorderen, daarnaast kunnen ze agitatie verminderen.
- Edwards & Beck 2002 Aquarium PDF 44 Kb
- McCabe et al 2002 Inwonende hond PDF 56 Kb
Lichttherapie
Slaapproblemen en storend nachtelijk gedrag komen vaak voor bij mensen met dementie. Lichttherapie heeft gunstige effecten aangetoond op slaapproblemen en het 'sundowning' syndroom, waarbij mensen met dementie voor aan het einde van de middag, 's avonds, of 's nachts verhoogde activiteit vertonen. Door mensen met dementie dagelijks bloot te stellen aan een hogere dosis licht dan gewoonlijk, kunnen zij beter een gewoon dag en nacht ritme aanhouden.
- Lovell et al 1995 Lichttherapie PDF 55 Kb
Multidisciplinaire interventies
Multidisciplinaire interventies omvatten vaak veranderingen in de organisatie van de zorg voor mensen met dementie. Bijvoorbeeld het opzetten van speciale zorgeenheden voor mensen met dementie, het trainen van personeel in dementiespecifieke vaardigheden, of het organiseren van een multidisciplinair team rond een persoon met dementie. De interventies richten zich vaak op het verminderen van gedragsstoornissen bij mensen met dementie.
Muziektherapie
Bij muziektherapie worden muziek en andere geluiden gebruikt om het gevoel van welbevinden bij mensen met dementie te herstellen of te vergroten. In de muziektherapiesessies kan of individueel of in een groep muziek worden afgespeeld. In groepen worden mensen vaak aangemoedigd actief mee te doen.
Psychomotorische therapie
Door middel van fysieke activiteit (sport, spel, lichaamsbeweging) kan psychomotorische therapie mensen met dementie helpen bij het omgaan met de praktische, emotionele en sociale gevolgen van de ziekte.
- Arkin 2003 Rehabilitatie door studenten PDF 57 Kb
- Arno en Frank 1994 Een groep voor dwalenden PDF 44 Kb
- Namazi et al 1994 TEMP-AD protocol PDF 75 Kb
Reminiscentie
Bij reminiscentie worden gesprekken gevoerd over activiteiten, gebeurtenissen en ervaringen uit het verleden, waarmee de cognitieve capaciteiten en de mogelijkheid om deel te blijven nemen aan normale activiteiten van het dagelijkse leven behouden blijven. Vaak worden video's, foto's, muziek en levensboeken gebruikt ter ondersteuning.
Tijdens remeniscentie activiteiten worden in een-op-een of in groepsgesprekken gebeurtenissen en ervaringen uit het verleden besproken. Video's , foto's, kranten, knipboeken, plakboeken en levensboeken worden vaak gebruikt als hulpmiddel. Het doel van reminiscentie is het bieden van een prettige activiteit en een middel om met anderen te kunnen blijven communiceren. Daarnaast kan reminiscentie ook herkenning en emotionele steun bieden (ook voor mantelzorgers) bij het omgaan met de veranderingen en verliezen die mensen doorgaan als het gevolg van dementie.
Zintuigactivering
Deze therapie zorgt voor stimulatie via tast, visie, gehoor, reuk en smaak en wordt meestal uitgevoerd in een speciaal aangepaste ruimte. Het doel van zintuigactivering is het creëren van een veilige omgeving en stimulatie, waarbij de controle bij de persoon met dementie ligt. Snoezelen is een bekende vorm van zintuigactivering.