Diagnostiek en behandeling van loopvaardigheid en inspanningsproblemen
Laboratorium voor Klinische Bewegingsanalyse
Het Laboratorium voor Klinische Bewegingsanalyse is onderdeel van de afdeling Revalidatiegeneeskunde en bestaat uit verschillende laboratoria. Het speelt een rol bij de diagnostiek en bij het evalueren van behandelingen van kinderen met cerebrale parese.
Foto: Mladen Pikulic
In het laboratorium voor klinische bewegingsanalyse doen we ook veel wetenschappelijk onderzoek. Wil je meer weten over deze onderzoeken? Klik dan hier.
Loop- en bewegingsanalyse laboratorium
In het loop- en bewegingsanalyse laboratorium (looplab) worden bewegingsonderzoeken uitgevoerd in het kader van zorg en wetenschappelijk onderzoek.
Het doel van het bewegingsonderzoek is om meer inzicht te krijgen in de manier waarop een bepaalde beweging, bijvoorbeeld het lopen, wordt uitgevoerd én hoe de spieren samenwerken om deze beweging te maken. Om een beweging goed te kunnen bestuderen, worden reflecterende bolletjes op de huid geplakt, die met verschillende camera’s worden opgenomen. Voor het meten van de kracht waarmee de voet op de grond gezet wordt, wordt een krachtplaat gebruikt. Dit is een heel nauwkeurige weegschaal, die verborgen zit in de loopbaan. Om te meten hoe sterk de spieren aanspannen bij een beweging, of ze op het juiste moment aanspannen, of dat ze een beweging tegen werken, worden er plakkers met klein meetkastjes op de huid boven elke te onderzoeken spier geplakt. Soms worden de spierlengtes ook op de behandelbank getest, tijdens het standaard lichamelijk onderzoek.
Na de uitvoering van een loopanalyse wordt deze geanalyseerd. Vanuit deze analyse volgt mogelijk een behandeladvies dat de revalidatiearts met u bespreekt.
Virtual Reality laboratorium
In het Virtual Reality laboratorium (VR-lab) staat een loopband die tijdens het lopen krachten onder de voeten kan meten. Om de beweging van de benen en de romp te meten worden reflecterende bolletjes op het lichaam geplakt die tijdens het lopen gefilmd worden. Voor de loopband staat een groot scherm waarop een film kan worden afgebeeld met een virtuele omgeving, om het lopen zo realistisch mogelijk te maken. Met behulp van deze omgeving kan ook feedback gegeven worden over hoe iemand loopt om zo het looppatroon te verbeteren. Daarnaast worden slimme spellen gebruikt om iemand bepaalde bewegingen te laten maken tijdens het lopen of staan. Vanuit de opname en analyse volgt mogelijk een behandeladvies dat de revalidatiearts met u bespreekt.
Inspanningsanalyse laboratorium
Het doel van de metingen in het inspanningslaboratorium is om het energieverbruik tijdens lopen (de loopenergietest) en/of het uithoudingsvermogen (de fitheidstest) in kaart te brengen. Voor veel kinderen en jongeren met een lichamelijke beperking kost bewegen meer energie. Dit betekent bijvoorbeeld dat lopen vaak als vermoeiend wordt ervaren. Vermoeidheid kan ook komen door een verminderde fitheid (slechte conditie), waardoor het meer moeite kost om dagelijkse activiteiten uit te voeren. Om hier inzicht in te krijgen wordt de zuurstofopname gemeten tijdens het lopen en/of tijdens een maximale inspanningstest op de fiets. Vanuit de analyse volgt mogelijk een behandeladvies dat de revalidatiearts met u bespreekt.
Spalkenspreekuur
Kinderen met enkel voet orthesen (EVO; spalken) kunnen terecht op het spalken spreekuur waarbij een orthopedisch instrumentmaker, kinderrevalidatiearts en kinderfysiotherapeut aanwezig zijn. Op dit spreekuur worden spalken aangemeten, gepast en afgeleverd. Wat voor type EVO nodig is, wordt al eerder vastgesteld. Tijdens de controle afspraak na het leveren van de EVO wordt gekeken of de EVO goed werkt met behulp van een loopanalyse. Met verschillende hakjes wordt gekeken naar de beste uitlijning van de EVO.
Botuline toxine behandeling
Een keer per maand vinden botuline toxine behandelingen onder narcose plaats. Hier worden kinderen behandeld waarvoor al eerder door de kinderrevalidatiearts besloten is dat dit een goede behandeloptie is. Met botuline toxine kunnen spastische spieren heel gericht behandeld worden. De nabehandeling is ook heel belangrijk. Kinderen moeten intensieve fysiotherapie krijgen (3x per week gedurende 3 maanden, het behandelprotocol kunt u hier vinden) en soms is ook gipsbehandeling nodig (2 tot 4 weken met wekelijks gipswissel). Drie maanden na de botuline toxine behandeling is er een poliklinische evaluatie van het effect.
Orthopedische chirurgie
Kinderen met cerebrale parese kunnen problemen krijgen met de beweegmogelijkheid van spieren en gewrichten. Door operatieve behandeling van deze spierverkortingen of standsafwijkingen kan hun functioneren verbeterd worden. Diagnostiek en behandeling vindt in nauw overleg met de revalidatiegeneeskunde plaats. Er is een gezamenlijk spreekuur (REVO) met de kinderorthopeed en kinderrevalidatiearts. Daarnaast vindt er gezamenlijke bespreking en analyse van het gangbeeldonderzoek plaats met een multidisciplinair team. Hierin wordt besproken welke ingrepen het beste de functionaliteit en mobiliteit van de individuele patiënt zullen verbeteren.
Selectieve Dorsale Rhizotomie (SDR) operatie
Selectieve dorsale rhizotomie (SDR) is een operatie die uitgevoerd wordt door de neurochirurg. Het is een operatie van de zenuwen onder in de rug met als gevolg dat de spasticiteit verdwijnt. In Nederland is het Amsterdam UMC de enige plek waar deze operatie uitgevoerd wordt.
Patiënten moeten aan bepaalde criteria voldoen om hiervoor in aanmerking te komen. De kinderrevalidatiearts en kinderneuroloog bekijken op een gezamenlijk spreekuur (RKN spreekuur) of aan de voorwaarden wordt voldaan, vaak met input van het kinderrevalidatieteam, of dat een andere behandeling beter geschikt is.
Het natraject na een SDR bestaat uit intensieve kinderfysiotherapie gedurende een jaar. Patiënten worden na een SDR met regelmaat teruggezien op de polikliniek revalidatiegeneeskunde. Voor meer informatie over de SDR verwijzen wij u naar de folder:
(link naar folder invoegen).
Intrathecale baclofenpomp behandeling
Intrathecale baclofen behandeling (ITB) is een behandeling waarbij er middels een pomp die onder de buikhuid geplaatst is, baclofen afgegeven wordt via een katheter (slangetje) rondom het ruggenmerg (de intrathecale ruimte). Hiermee verminderen zowel spasticiteit als dystonie. Deze behandeling wordt vaak toegepast om de lichamelijke verzorging te verbeteren. Of een patiënt in aanmerking komt voor een baclofenpomp, wordt bekeken op het op het gezamenlijk spreekuur van de kinderrevalidatiearts en kinderneuroloog (RKN spreekuur), vaak met input van het kinderrevalidatieteam tijdens het multidisciplinaire spreekuur voor diagnostiek en advies.
Intensieve training en advies
Het is voor iedereen van belang om fit te blijven en hart, longen en spieren in een zo optimale conditie te houden. Hiervoor is beweging van belang. Over het algemeen is het voldoende om te bewegen volgens de Nederlandse Beweegrichtlijnen die zijn opgesteld door de Gezondheidsraad https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2017/08/22/beweegrichtlijnen-2017.
Er zijn echter momenten waarop intensieve training van kracht en/ of fitheid geïndiceerd is voor kinderen met Cerebrale Parese:
- Als er sprake is van (vermoeidheid tijdens bewegen door) een verminderde fitheid (VERWIJZEN NAAR STUKJE VAN INSPANNINGSLAB).
- Na botuline toxine behandeling (VERWIJZEN NAAR STUKJE BOTULINE TOXINE BEHANDELING).
- Na selectieve dorsale rhizotomie (VERWIJZEN NAAR STUKJE SDR operatie).
- Bij andere klachten waarvan de kinderrevalidatiearts of kinderfysiotherapeut verwacht dat deze door een verminderde kracht of fitheid veroorzaakt worden.
De afdeling Revalidatiegeneeskunde heeft diverse protocollen en richtlijnen opgesteld om kinderfysiotherapeuten uit de revalidatiecentra en eerstelijn te ondersteunen bij het geven van intensieve training. Waar nodig worden deze aangevuld met individuele adviezen voor het kind, zowel voorafgaand aan als tijdens de behandelperiode.
RaceRunning
Een racerunner is een frame met drie wielen, een zadel, stuur en borststeun. Met dit hulpmiddel kunnen mensen die niet zelfstandig kunnen lopen of rennen dit weer wél. De racerunner kan gebruikt worden tijdens fysiotherapie, om het lopen te oefenen of de conditie te verbeteren. Daarnaast kan de racerunner gebruikt worden in het dagelijks leven, bv. voor een blokje om in de woonomgeving of door kinderen tijdens gymnastiek of op het schoolplein. De racerunner wordt ook gebruikt tijdens de para-atletieksport RaceRunning op de atletiekbaan. De afdeling revalidatiegeneeskunde is de bakermat voor de implementatie van RaceRunning in Nederland. Kijk op https://racerunning.nl voor meer informatie.