Uitleg van de onderzoeken bij hoofd- en halstumoren

Röntgenfoto van de longen (X-thorax)

Hierbij wordt er een foto van de longen gemaakt. Op deze foto kunnen eventuele longafwijkingen worden gezien.

Biopt/biopsie

Een biopt of biopsie omvat het afnemen of verwijderen van een klein stukje weefsel (biopt) uit het afwijkende gebied of tumor. Het stukje weefsel kan dan voor nader microscopisch onderzoek worden ingezonden naar het pathologisch laboratorium. Bij het microscopisch onderzoek kan dan worden bepaald of het afwijkende weefsel / de tumor goed- of kwaadaardig is en kan de afwijking nader worden gespecificeerd.

Uitstrijk met borsteltje (brush)

Er is een verband bekend tussen het mogelijk ontstaan van nasofarynxtumoren en het Epstein-Barr virus. Door enkele cellen uit de neuskeelholte uit te strijken met een klein borsteltje (brush) kan er nader onderzoek naar het al dan niet aanwezig zijn van het Epstein-Barr virus worden verricht.

Het afnemen van een dergelijk uitstrijkje is pijnloos en kan gewoon op de polikliniek gebeuren. 

Bloedonderzoek

Hierbij wordt onder andere getest op bloedarmoede, de werking van de nieren en de lever, bloedsuiker en schildklierfunctie.

CT-scan

De letters "CT" staan voor computertomografie. Een CT-scan is een onderzoek waarbij gebruik wordt gemaakt van röntgenstralen en een computer. Weefsel, bot, organen en tumor worden afgebeeld.

Het scannen gebeurt liggend op een onderzoeksbed waarmee u stapsgewijs door het scan apparaat wordt geschoven. Zo kan de scanner als het ware dwarse doorsnedes maken die plakje voor plakje worden afgebeeld. Het maken van de scan is pijnloos en gebeurt poliklinisch.

MRI-scan

MRI staat voor Magnetic Resonance Imaging. Bij dit onderzoek worden beelden van het lichaam gemaakt met magneetvelden en radiogolven, waardoor een eventuele tumor en/of uitzaaiingen in beeld komen.

Dit onderzoek wordt uitgevoerd op de afdeling radiologie. Tijdens dit onderzoek ligt u in een soort koker. U kunt het onderzoek daardoor als benauwend ervaren. De MRI-apparaten maken vrij veel lawaai. Hiervoor krijgt u oordopjes in. U kunt ook uw eigen meegebrachte muziek luisteren of naar muziek die u wordt aangeboden aldaar.

Vaak wordt tijdens het onderzoek, via een bloedvat in uw arm, contrastvloeistof toegediend.

Meestal duurt het onderzoek ongeveer 40 minuten. Belangrijk is dat u tijdens het onderzoek stil blijft liggen. De laborant zal tijdens het onderzoek naar een andere ruimte gaan. Via de intercom blijft altijd contact bestaan tussen u en de laborant.

Na het onderzoek worden de foto's geanalyseerd en beoordeeld door de radioloog. De uitslag zal uw behandelend arts tijdens een volgende afspraak met u bespreken.

Echo-onderzoek met of zonder cytologische punctie

Bij een echo-onderzoek wordt geen gebruik gemaakt van röntgenstralen, maar van geluidsgolven. Deze geluidsgolven zijn voor het menselijk oor niet hoorbaar. Voor het onderzoek wordt de huid van de hals met een gelei ingesmeerd. Met een echo-kop wordt de hals afgetast. De geluidsgolven worden door de structuren in de hals teruggekaatst en vervolgens afgebeeld op een beeldscherm. Het maken van een echo is niet pijnlijk.

Met een echo kunnen onder andere lymfklieren in de hals in beeld worden gebracht. Afhankelijk van wat op het beeldscherm wordt gezien, kunnen met een dunne naald enkele celletjes worden opgezogen. Het aanprikken van een klier, weefsel of tumor wordt een cytologische punctie genoemd. De opgezogen celletjes worden ingestuurd voor nader microscopisch onderzoek in het laboratorium. Zo kan er worden bepaald of er sprake is van een ontstekingsreactie, een goedaardige tumor of een uitzaaiing van de tumor (kanker). Dit prikken voor het verkrijgen van het materiaal kan gevoelig zijn. Het prikken gebeurt door een hierin gespecialiseerde arts.

PET/CT-scan

De meeste kankercellen hebben een verhoogde stofwisseling, waarbij veel suiker wordt verbruikt. Door aan suikermoleculen een radioactieve stof te koppelen, is het mogelijk om kankercellen via een PET (Positron Emissie Tomografie-Computertomografie)-scan zichtbaar te maken. Tumorweefsel neemt radioactief suiker op waardoor deze zichtbaar gemaakt kan worden met een PET-camera. De PET-scan wordt meestal gebruikt om eventuele uitzaaiingen op te sporen. Als voorbereiding op de PET-scan is het belangrijk dat u minimaal zes uur voor het onderzoek niet meer eet. Drinken is wel toegestaan, zolang de dranken geen suiker bevatten. Als u diabetes heeft, vindt de voorbereiding in overleg met de verwijzend arts plaats.

Bekijk de video over de werking van de PET-scan.

Orthopantomogram (OPT)

Een orthopantomogram, afgekort OPT, is een pijnloos radiografisch onderzoek van  de tanden, de onder- en de bovenkaak. Deze foto wordt gemaakt met een speciaal apparaat waarmee uw gehele gebit op één röntgenfoto kan worden afgebeeld.

Eventuele ingroei of aantasting van de kaak door tumor kan op een OPT zichtbaar zijn. Bij eventuele bestralingsbehandeling is het van groot belang dat uw gebit van tevoren goed beoordeeld wordt door de kaakchirurg. Hiervoor is het OPT nodig.

Als u een gebitsprothese heeft beoordeelt de kaakchirurg het OPT op eventueel achtergebleven wortelresten of botsplinters, die dan -op afspraak- zonodig verwijderd kunnen worden. Wortelresten en slechte tanden en kiezen kunnen tijdens de bestraling voor ernstige ontstekingen zorgen.

Onderzoek onder narcose

Tijdens een onderzoek onder narcose worden de tumorgrootte en de uitbreiding in omliggende weefsels en structuren beoordeeld. Zo nodig kan een stukje weefsel (biopt) worden afgenomen. Ook kan er gekeken worden of er geen eventuele andere afwijkingen of tumoren in het hoofd-halsgebied aanwezig zijn.