De mondholte strekt zich van de lippen uit tot aan het zachte gehemelte. Het mobiele gedeelte van de tong en mondbodem bevinden zich in de mondholte.

Wat is de oorzaak van mondholtekanker?

Mondholtekanker wordt voornamelijk door tabakgebruik (roken en pruimen) en alcoholgebruik veroorzaakt. Mondholtekanker is de meest voorkomende soort kanker binnen het hoofd-halsgebied en ontstaat meestal in het slijmvlies. Meestal bevindt de tumor zich in de tong of in de mondbodem.

Welke klachten horen bij mondholtekanker?

De klachten die mensen met mondholtekanker vaak hebben zijn divers:

  • een niet-genezend wondje of zweertje in de mond
  • pijnklachten ter plaatse van het wondje of uitstralende pijn naar het oor
  • witte of rode verkleuring van het slijmvlies (leukoplakie, dysplasie, erythroplakie)
  • kauw- en slikklachten
  • problemen met een (voorheen steeds goed passend) kunstgebit
  • zwelling (klier) in de hals

Onderzoeken / diagnostiek bij mondholtekanker

Na het eerste gesprek met de arts-assistent of de specialist zal op de polikliniek ook onderzoek worden gedaan waarbij we de grootte en uitbreiding van de tumor bekijken. Ook zal er - indien nodig - onder lokale verdoving een stukje weefsel (biopt) worden afgenomen.

De arts bespreekt met u welke onderzoeken nodig zijn. Daarbij zijn de volgende mogelijkheden:

  • foto van de kaak en tanden (orthopantomogram: OPT)
  • bloedonderzoek
  • röntgenfoto van de longen (X-thorax)
  • echografie van de hals met daarbij eventueel punctie van vergrote halsklieren
  • schildwachtklierprocedure
  • CT-scan of MRI-scan van de mondholte en hals
  • onderzoek naar eventuele uitzaaiingen buiten het hoofd-hasgebied (PET/CT-scan)
  • onderzoek onder narcose (panendoscopie) waarbij de tumoruitbreiding kan worden beoordeeld. Meestal wordt hierbij een stukje weefsel (biopt) afgenomen. Ook wordt er gekeken of er geen eventuele andere afwijkingen of tumoren in het hoofd-halsgebied aanwezig zijn.

Behandeling bij mondholtekanker

Steeds zal de behandeling toegespitst zijn op uw persoonlijke situatie.

Kleine of middelgrote tumor

Is de tumor klein of middelgroot? Dan kan de behandeling bestaan uit een operatie (transorale excisie). Bij een transorale excisie wordt onder algehele narcose de tumor verwijderd, zo nodig met meenemen van een stuk(je) van de kaak. Eventuele uitzaaiingen kunnen we vaststellen door een echogeleide punctie of een schildwachtklierprocedure.

Behandeling van (eventuele) lymfeklieruitzaaiingen gebeurt door een halsklierdissectie. Het kan noodzakelijk zijn dat u na de operatie ook aanvullend bestraald moet worden (radiotherapie) soms samen met chemotherapie.

Grote tumor

Indien de tumor groot is maar met een operatie te verwijderen is (operabel/resectabel) wordt een uitgebreide operatie verricht, een zogenaamde commando-operatie. Bij een dergelijke operatie vindt direct herstel plaats van het operatiegebied (reconstructie). Ook wordt tijdens deze operatie altijd een halsklierdissectie verricht. Het kan noodzakelijk zijn dat u aanvullend radiotherapie moet ondergaan, soms in combinatie met chemotherapie.

Indien de tumor niet operabel is of een operatie met te veel functieverlies gepaard gaat en genezing wel mogelijk is kan een combinatie van chemo- en radiotherapie worden gegeven.

Soms is het zo dat er geen genezing meer mogelijk is omdat de tumor te uitgebreid is of dat er tumoruitzaaiingen zijn in de rest van het lichaam. In deze gevallen is de (palliatieve) behandeling bedoeld om eventuele pijnklachten en andere ongemakken te bestrijden door de tumor terug te dringen en groei zo lang mogelijk tegen te gaan.

Nazorg na behandeling voor mondholtekanker

Tijdens en na de behandeling staat u steeds onder controle van uw behandelend arts. U kunt beperkingen ondervinden door de tumor zelf of door de behandeling. We proberen altijd dit zoveel mogelijk te voorkomen.

Als er toch klachten optreden kunt u begeleiding krijgen om er wat aan te doen. Denkt u hierbij aan:

  • anders slikken, kauwen of spreken waarvoor logopedische begeleiding (tijdelijk) nodig is
  • oedeem, pijn of functiebeperkingen van de hals en schouder waarvoor (tijdelijk) fysiotherapie nodig is
  • droge slijmvliezen als bijwerking van de radiotherapie
  • andere lichamelijke, psychische of sociale gevolgen (zoals slecht slapen, teveel piekeren, sombere stemming, relatieproblemen, financiële problemen, problemen op het werk) waarvoor (tijdelijke) begeleiding door een gespecialiseerde verpleegkundige, maatschappelijk werker of psycholoog nodig is.

Elke donderdag is er op de polikliniek KNO een gespecialiseerde verpleegkundige aanwezig waar u met uw vragen terecht kunt.

Aanvullende informatie

Graag verwijzen wij u ook naar naar de informatie van het KWF: www.kwf.nl.

U kunt ook informatie inwinnen bij de patiëntenvereniging Stichting Klankbord. (www.stichtingklankbord.nl).

Op  www.samenlevenmetkanker.nl vindt u informatie over het wetenschappelijk onderzoek op het gebied van kwaliteit van leven.