Moedermelkbank
Jaarlijks 3.230 flessen donormelk voor 120 te vroeg geboren kinderen
Hans van Goudoever is hoofd kindergeneeskunde van Amsterdam UMC en het Emma Kinderziekenhuis. Ook is hij de man achter de enige Nederlandse moedermelkbank, gevestigd in Amsterdam UMC, locatie VUmc. De moedermelkbank zorgt voor donormelk voor te vroeg geboren kinderen en voor kinderen die minder dan 1.500 gram wegen.
Hans: "Eigen moedermelk is natuurlijk het beste voor kinderen. Het geeft minder infecties, een hoger IQ en kinderen hebben een betere overlevingskans. Daarom promoten we heel erg sterk dat moeders hun eigen melk geven. Ook als het kind te vroeg geboren is en niet zelf uit de borst kan drinken. Maar er zijn omstandigheden waaronder moeders geen eigen melk kunnen geven. Bijvoorbeeld omdat ze heel veel stress hebben, waardoor het gewoon niet lukt. Of omdat het niet mag vanwege de medicatie die ze krijgen. De derde mogelijkheid is dat moeders geen borstvoeding willen geven. In alle gevallen moet je de kinderen iets anders kunnen bieden."
Koemelk is een goed alternatief, maar donormelk is beter
"Een alternatief voor moedermelk is op koemelk gebaseerde, speciale premature voeding. Die voeding heeft extra calorieën, eiwitten en vitaminen. Het is een heel goed alternatief, maar het is wel afkomstig van koeien.
Uit onderzoek blijkt dat donormelk beter is voor de kinderen dan de premature voeding gebaseerd op koemelk. Drie maanden donormelk geven is bewezen beter en veiliger voor de kinderen."
Je wordt niet zomaar donormelk-moeder
"We willen natuurlijk niet dat deze kleine kinderen, die een heel slechte afweer hebben, via de donormelk bacteriën en virussen binnen krijgen. We doen er alles aan om de melk veilig te maken. Dus voor een moeder donormelk mag geven, moet zij eerst een uitgebreide vragenlijst invullen. We vragen bijvoorbeeld of ze medicijnen gebruikt en of ze speciale eetgewoontes heeft. Als dat allemaal oké is, gaat ze naar Sanquin. Daar worden testen gedaan die je kunt vergelijken met die van bloeddonoren. Heeft ze overdraagbare ziektes? En als er een bepaald virus rondwaart zoals het Westnijlvirus, dan wordt ze ook daar op gescreend. Pas als we zeker weten dat alles goed is, mag deze moeder donormelk geven."
Alle gedoneerde melk wordt onderzocht
"De donormoeders bewaren de melk in hun vriezer thuis. Een thermometer op locatie VUmc houdt de temperatuur in de gaten. Op een gegeven moment is de vriezer vol. De ouders bellen ons op en wij sturen een koerier langs die de donormelk ophaalt. De melk wordt bevroren vervoerd. Dan komt de donormelk bij ons en wordt de melk op kweek gezet om na te kijken of er niet te veel bacteriën in zitten. Als dat niet het geval is wordt de melk gepasteuriseerd. Zo maken we alle virussen en bacteriën dood. We controleren de melk nog een keer om te zien of deze helemaal schoon is. Ook meten we de kwaliteit: hoeveel energie en eiwitten zitten erin. Vervolgens vriezen we de melk weer in. Pas als we alle uitslagen binnen hebben geven we de melk vrij en delen we haar uit aan de kinderen. Het gaat allemaal heel zorgvuldig."
Moedermelk geven is anoniem
"Het melk geven is anoniem voor de ontvanger. Maar wij weten precies welke melk van wie wanneer aan welk kind is gegeven. Een donor levert gemiddeld 10 liter moedermelk. We proberen zo veel mogelijk het kind de moedermelk te geven van dezelfde vrouw. Maar dat lukt niet altijd. Je kunt niet je hele leven moedermelk geven. Dat stopt bijvoorbeeld omdat ze zelf weer een kind krijgt, of omdat je denkt: nu ben ik er wel klaar mee, want het is wel elke dag kolven natuurlijk. We checken de donoren elke 3 maanden en dat kan ook wel een moment zijn dat iemand ermee stopt."
Zijn er ouders die geen donormelk willen?
"We hebben een heleboel mensen gevraagd of ze hun kind donormelk zouden willen geven. Dat varieert enorm. Sommige mensen zeggen: 'Ajakkes, wat een vies idee.' Maar als je er iets langer over nadenkt, dan realiseer je je dat je het kennelijk wel prima vindt om melk te drinken van een koe. Een koe die in de wei staat en wier uiers onder de stront zitten. Vergelijk dat maar eens met deze donormelk die van een vrouw komt, die het er speciaal voor doet. Deze melk is helemaal mooi schoon. Wij werken nog zorgvuldiger dan een melkfabriek."
De enige moedermelkbank
"Amsterdam UMC is het enige ziekenhuis dat een moedermelkbank heeft. Wij leveren de melk aan ziekenhuizen in het hele land zoals in Rotterdam en Alkmaar. Het zijn de gewone ziekenhuizen en de academische ziekenhuizen om ons heen. We zoeken niet actief naar donoren, dat hoeft niet. Het gaat via mond-tot-mond reclame en via Facebook. En ook omdat de kinderen maar erg weinig drinken hebben we eigenlijk altijd genoeg donoren. We hebben 30 moeders per dag nodig die doneren en die hebben we eigenlijk altijd wel."
Trots op…
"Ik ben er trots op dat het ons gelukt is om deze moedermelkbank op te zetten. Hierdoor dragen we bij aan de gezondheid van de meest kwetsbare mensen in onze samenleving. Niet alleen voor de korte termijn, maar ook op de lange termijn."