Veelgestelde vragen radiotherapie

Over de bestraling

Wat zegt de duur van de bestralingsperiode over de ernst van mijn ziekte?

Het aantal bestralingen zegt niets over de ernst van uw ziekte. De duur van de bestralingsbehandeling wordt bepaald door het doel van de bestraling, de soort bestraling, de soort tumor en de plaats van de bestraling.

Geeft bestraling bijwerkingen?

Omdat ook gezonde lichaamscellen en organen in het bestralingsgebied worden geraakt, kunt u last krijgen van bijwerkingen.  In hoeverre u last krijgt van bijwerkingen wordt bepaald door de plaats waar u wordt bestraald, de duur en de intensiteit van de behandeling. Het is niet zo dat de mate waarin u last heeft van bijwerkingen iets zegt over het effect van de bestraling op de kankercellen.

De lijnen op mijn huid vervagen. Is dat erg?

Als de lijnen voor of tijdens de bestralingsperiode te veel vervagen moeten ze worden bijgetekend door de laboranten. We willen u verzoeken om niet zelf de lijnen bij te tekenen. Neem contact op met de afdeling om een afspraak te maken. De lijnen moeten tijdens de gehele bestralingsperiode zichtbaar blijven.

Doet de bestraling pijn?

Nee, van de bestraling zelf voelt, ziet en ruikt u niets. U hoort alleen een zoemend geluid van het bestralingsapparaat.

Is er altijd straling aanwezig in de bestralingsruimte?

Nee, straling werk net als een lamp; we kunnen de straling aan- en uitschakelen. Er blijft geen straling achter in de ruimte als het toestel is uitgeschakeld.

Waarom krijg ik tatoeagepuntjes en zijn ze blijvend?

Meestal worden er enkele kleine tatoeagepuntjes als markering op de huid aangebracht. Deze helpen ons om ervoor te zorgen dat u steeds op exact dezelfde plaats wordt bestraald. De tatoeagepuntjes zijn blijvend. We brengen er zo min mogelijk bij u aan, en niet in uw gezicht of hals.  We zetten de puntjes alleen met uw toestemming.

Ik ben op een ander toestel bestraald dan de vorige keer. Is dat erg?

Nee, de bestralingstoestellen zijn onderling uitwisselbaar.

Waarom maakt de afdeling radiotherapie weer een CT-scan?

De CT-scan die op de afdeling radiotherapie wordt gemaakt is bedoeld om uw bestralingsplan te maken. Een eerdere CT-scan kan hier niet voor gebruikt worden. De foto geeft ons een soort plattegrond van uw lichaam. Aan de hand daarvan kan de bestralingsarts nauwkeurig de te bestralen plaats(en) bepalen en berekenen hoe gezond weefstel zo veel mogelijk te vermijden is.  Op de CT-scan wordt u in dezelfde houding neergelegd als dat u tijdens de bestralingen zult hebben. U krijgt geen uitslag van de CT-scan die op de afdeling radiotherapie wordt gemaakt.

Wanneer begint de bestraling te werken? En wanneer weet ik of het geholpen heeft?

Bestraling begint in de regel direct te werken. Het effect op foto's of scans is vaak pas na lange tijd te zien (weken tot maanden). Vaak blijven er afwijkingen zichtbaar op foto's doordat er littekenweefsel gevormd wordt.  Dit betekent dus niet dat de bestraling niet gewerkt heeft.

Wanneer een patiënt is geopereerd, is pas na langere controle te beoordelen of de bestraling effectief is geweest. De bestraling is in zo'n geval meestal een aanvullende behandeling om de kans op terugkomen van een verwijderde tumor te verkleinen.

Indien u bestraald wordt ter verlichting van pijn zal de behandeling na een paar dagen tot twee weken effect geven.

Word ik radioactief door de straling?

Nee, u bent niet radioactief tijdens of na de bestraling. Er komt geen straling vrij in zweet, urine, ontlasting of sperma. U bent dan ook niet gevaarlijk voor uw omgeving.

Praktische zaken

Mag ik een bestralingsdag overslaan?

U kunt in principe niet zomaar een bestralingsdag overslaan. Dit is alleen mogelijk met toestemming van uw bestralingsarts.

Mag ik iemand mee laten kijken tijdens de bestraling?

Het is mogelijk om een enkele keer iemand mee te laten kijken tijdens de bestraling maar liever niet tijdens de eerste bestralingsafspraak. Dit kunt u met de laboranten van het bestralingstoestel afspreken. Als u iemand meeneemt naar de bestralingssessie, wacht diegene op u in een andere ruimte (bedieningsruimte) om te voorkomen dat hij of zij aan straling wordt blootgesteld.

Bij gesprekken met de bestralingsarts mag u uiteraard altijd iemand meenemen.

Waar moet ik voor het eerste bezoek aan de afdeling rekening mee houden?

Tijdens de voorbereidende CT-scan tekenen we inktlijnen op uw lichaam. Deze inkt kan afgeven aan uw kleding en is moeilijk te verwijderen. Houd hier met uw kledingkeuze rekening mee.

Kan ik zelf beslissen op welke locatie ik bestraald wordt?

Of we u in Hoorn of Amsterdam behandelen, wordt voornamelijk bepaald door uw woonplaats en benodigde behandeling en waar het eerste plek is.. Soms kunnen we u sneller behandelen op de locatie met meer reistijd. Onze planners bepalen samen met de bestralingsarts bepalen waar de behandeling is. U kunt dit dus niet zelf beslissen.

Kom ik in aanmerking voor reiskostenvergoeding tijdens een bestralingsbehandeling?

Bij een behandeling met radiotherapie voor een kwaadaardige aandoening, komt u in aanmerking voor vergoeding van zittend ziekenvervoer. Dit kan vervoer met de eigen auto, openbaar vervoer of vervoer met de taxi zijn.

Voor informatie over taxivervoer en de vergoeding van vervoerskosten van en naar de polikliniek, kunt u het beste vooraf overleggen met uw zorgverzekeraar. Vraagt u daar ook met welk taxibedrijf er een contract is afgesloten.

Bij uw zorgverzekeraar kunt u een formulier medische verklaring  krijgen. Deze verklaring neemt u tijdens uw bezoek aan de afdeling radiotherapie mee. Wij zullen deze voor u in.

Is de bestraling iedere dag op dezelfde tijd?

De bestralingstijden kunnen per dag verschillend zijn. Het is planningstechnisch helaas niet haalbaar om uw iedere dag op dezelfde tijd te bestralen.

Kan ik het tijdstip van de bestraling zelf bepalen?

Nee, dit is helaas niet mogelijk. Omdat we  gemiddeld 130 patiënten per dag behandelen is het logistiek niet haalbaar om met individuele wensen rekening te houden. Wij proberen bij het inplannen van de bestralingsafspraken wel rekening te houden met andere dringende afspraken. Geeft u deze afspraken dan ook door bij onze balie.

Waar moet ik mij de eerste keer melden?

U kunt zich direct melden bij de receptie van de afdeling radiotherapie. Zie hier hoe u bij onze afdeling komt.

Verzorging en leefregels

Mag ik alcohol drinken tijdens de bestralingsperiode?

Voor de meeste bestralingsbehandelingen levert matig alcoholgebruik geen problemen op. Maar soms is het niet verstandig alcohol te drinken in combinatie met bepaalde medicijnen die u voor uw behandeling slikt. Bespreek dit met uw bestralingsarts.

Mag ik onder de douche en in bad?

Douchen is geen enkel probleem, gebruik echter geen zeep op het bestraalde gebied. Let er goed op dat de lijnen die op uw huid staan zichtbaar blijven. In bad gaan raden wij af omdat de huid hierdoor weker wordt. Een weke huid gaat sneller kapot.

Mag ik roken tijdens de bestralingsbehandeling?

Roken tijdens uw bestralingsbehandeling kan de effectiviteit van de behandeling nadelig beïnvloeden en  meer bijwerkingen veroorzaken. Daarom adviseren wij u om tijdens en na de bestralingsperiode niet te roken.

Kan ik nog werken tijdens de bestraling?

Het is moeilijk om van te voren aan te geven of in de behandelingsperiode kan werken of niet: de ene persoon gaat gewoon naar zijn werk, de ander voelt zich daar niet toe in staat.  Het hangt af van het soort werk dat u doet, uw algehele conditie en hoe uw lichaam reageert. U lichaam geeft zelf goed aan of het rust nodig heeft, luister daar naar.

Mag ik in de zon?

Wij raden u aan om de bestraalde huid uit de zon te houden. Dek de bestraalde huid af of gebruik een sunblock-crème als dit niet mogelijk is. De huid moet eerst herstellen omdat de bestraalde huid een groot risico heeft op kapot gaan en zonverbranding. Bovendien kan de zon een huidreactie veroorzaken waardoor pigmentvlekken kunnen ontstaan.

De herstelperiode kan soms enkele maanden in beslag nemen en is afhankelijk van de mate waarin u huid heeft gereageerd op de bestraling. Ook daarna is het belangrijk dat u altijd zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor op het bestraalde gebied blijft smeren en zonnebrand probeert te voorkomen.

Mag ik zwemmen of naar de sauna?

Tijdens de bestralingsperiode is het belangrijk om uw huid droog en stevig te houden. Door zwemmen of een saunabezoek wordt uw huid weker waardoor deze sneller kapot kan gaan. Bovendien is de kans groot dat de lijnen op uw huid vervagen. Wij raden u daarom af om tijdens de behandeling te zwemmen en/ of naar de sauna te gaan.