Zelfhulpmethode verlaagt terugval naar depressie
De kans op een terugval naar depressie wordt verminderd door het gebruik van een zelfhulpwerkboek. Dit concludeert gezondheidswetenschapper Sandra Dijkstra-Kersten uit onderzoek onder bijna 250 mensen die meerdere depressies hebben gehad. Dijkstra-Kersten verdedigt haar proefschrift op vrijdag 25 januari bij het Amsterdam UMC.
‘Twintig procent van de Nederlandse bevolking maakt gedurende zijn leven een depressie door.’ Dijkstra-Kersten legt uit dat dit veel impact heeft op de kwaliteit van leven en ook hoge maatschappelijke kosten met zich meebrengt. Deze ziektelast komt voornamelijk door het terugkerende karakter van depressie. Ruim een kwart van de herstelde patiënten krijgt opnieuw een depressie binnen twee jaar. ‘Naast de behandeling van depressie is het belangrijk om aandacht te besteden aan het voorkomen van terugval’, zegt Dijkstra-Kersten. Ze legt uit dat vaak antidepressiva worden gebruikt om een terugval te voorkomen maar dat veel mensen deze medicijnen niet langer dan nodig willen slikken. ‘Uit eerder onderzoek blijkt dat psychologische behandelingen ook geschikt zijn om terugval naar depressie te voorkomen’, zegt ze.
Werkboek
Dijkstra-Kersten onderzocht of een begeleide zelfhulpinterventie het aantal terugvallen naar depressie kon verminderen. Deze zelfhulp bestaat uit een werkboek met opdrachten. ‘De opdrachten helpen de deelnemers om negatieve gedachten en patronen te identificeren en moedigen ze aan om positieve leefregels te bedenken. Als laatste stelt de deelnemer een gedetailleerd, persoonlijk plan op om terugval te voorkomen’, vertelt Dijkstra-Kersten. Ook werden de deelnemers telefonisch begeleid door een praktijkondersteuner van de huisarts. Deelnemers hadden in het verleden minimaal twee depressies ervaren maar waren hersteld van de depressie tijdens het begin van het onderzoek.
Minder terugval
Uit het onderzoek blijkt dat mensen die de begeleide zelfhulp volgden minder vaak een depressie ontwikkelden dan de groep met alleen de gebruikelijke zorg, zoals antidepressiva. Deze kans op terugval is met 14% afgenomen voor deelnemers in de zelfhulpgroep. ‘Ook vonden we dat de zelfhulp zorgde voor een afname van depressieve klachten en een toename van kwaliteit van leven, gedurende 12 maanden.’ Een belangrijke kanttekening daarbij is dat deze methode het beste werkt bij mensen met weinig eerdere depressies. Voor mensen met vier of meer depressies is deze methode namelijk niet kosteneffectief vergeleken met de gebruikelijke zorg.
Gepersonaliseerd
‘Het onderzochte zelfhulpwerkboek zou een effectief alternatief of aanvulling kunnen zijn op gebruikelijke behandelingen ter preventie van terugval’, zegt Dijkstra-Kersten. De promovenda geeft aan dat de keuze voor een terugvalpreventiemethode gebaseerd moet worden op het risico voor terugval van de patiënt. De behandeling moet dus gepersonaliseerd worden. Dijkstra-Kersten: ‘Toekomstig onderzoek zou zich kunnen richten op de vraag welk behandeltype het beste werkt voor welk type patiënt.’