Voedingsassistent 2.0

Optimale voeding houdt mensen gezond én laat patiënten sneller genezen. Dat patiënten in het ziekenhuis voldoende eten en vooral de noodzakelijke voedingsstoffen binnenkrijgen, is dus van groot belang. Naast de diëtist die samen met de arts het dieet bepaalt en de kok, speelt de voedingsassistent daarbij een steeds belangrijkere rol. Anita Stok, Basil Waldmann, Willy Schuppert en Ramon Kinneging zetten uiteen wat er veranderd is en hoe dit de patiënt helpt bij het genezingsproces.

“Eigenlijk geldt bij alle ziektebeelden: als je te weinig eiwitten en energie binnenkrijgt, verlies je heel snel spiermassa wat kan leiden tot een slechtere prognose, zegt Anita Stok, diëtist locatie AMC. “Jaren geleden al is aangetoond dat mensen die in het ziekenhuis liggen deze essentiële voedingstoffen niet voldoende binnenkrijgen.”

Belangrijke rol
Ervoor zorgen dat een patiënt wél de juiste voeding binnenkrijgt, kan een flinke uitdaging zijn. Mensen hebben door ziekte, een operatie of medicijngebruik weinig trek of een andere smaakbeleving. Dat vraagt dus om voeding op maat. Steeds meer wordt ingezien dat de voedingsassistent, naast de diëtist en de kok, hierin een belangrijke rol speelt. Niet alleen verstrekt hij of zij het eten, de voedingsassistent is ook vraagbaak en voorlichter voor de patiënt en informatiebron voor de keuken, de arts en de diëtist. Hij of zij heeft immers meerdere malen per dag contact met een patiënt en kan dus goed inschatten hoe het met de patiënt gaat wat betreft eten en drinken.

Uit de schaduw
Basil Waldmann, hoofd Neurocentrum Amsterdam UMC, locatie VUmc en Anita Stok zagen dit belang en namen een aantal jaar geleden het initiatief voor een opleiding voor Voedingsassistenten om hen de bagage mee te geven om deze rol te kunnen vervullen. “We halen de voedingsassistenten uit de schaduw”, aldus Basil. “Het is echt een van de leukste functies in het ziekenhuis. Vooral uit zicht van de patiënt. De voedingsassistent komt namelijk altijd met iets aangenaams – geen medicijnen, injecties of vervelende onderzoeken, maar iets lekkers of een extraatje.” Dit maakt de voedingsassistent voor de patiënt ook makkelijk benaderbaar om vragen te stellen of wensen en behoeftes aan te geven.

Voedingsassistent 2.0
Willy Schuppert, opleider VUmc Academie ziet ook dat, mede door de opleiding, de functie en het beeld van voedingsassistenten is veranderd naar ‘voedingsassistent 2.0’. “Extra taken, zoals medicijnen ophalen, hebben de voedingsassistenten steeds minder. Door de opleiding durven zij die nieuwe rol ook beter te pakken. Doordat zij kennis opdoen over onder meer wat voeding doet voor het lichaam, sociale vaardigheden, anatomie, pathologie, hygiëne, hospitality en huishoudkunde, groeit namelijk ook hun zelfvertrouwen. De voedingsassistenten verzorgen steeds meer voeding op maat en geven daarbij de juiste voorlichting aan de patiënt.”

Online lessen
De meeste voedingsassistenten zijn vrouwen van 50-plus. 80% is van niet-Nederlandse afkomst en vaak digitaal niet goed onderlegd. Toen het fysieke onderwijs door corona moest worden omgevormd naar onderwijs op afstand, moesten de deelnemers aan de opleiding ineens digitaal werken. “Dat was een avontuur!”, zegt Willy. “De eerste keer op afstand les krijgen was voor niemand gemakkelijk, maar het is de voedingsassistenten uiteindelijk allemaal gelukt - soms met wat hulp van kinderen en kleinkinderen - en zij hebben allen hun diploma behaald. Ik was erg trots op mijn groep! We hebben hier echt goud in handen. Ikzelf was overigens wel kapot aan het eind van de eerste Zoomles”, lacht ze. Willy zegt wel blij te zijn wanneer de lessen straks, in kleinere groepen, weer fysiek gegeven kunnen worden. “Dat is bij deze groep toch effectiever.

Eén vlag
De opleiding Voedingsassistenten bestaat sinds 2016. Inmiddels zijn 70 van de 90 mensen in Amsterdam UMC, locatie VUmc opgeleid. In het kader van het alliantieproject met locatie AMC Zorg op het bord wordt er gezocht naar mogelijkheden om de opleiding onder één vlag aan te bieden.

De basis is aandacht
Chef-kok Ramon Kinneging legt de patiënt graag in de watten. Ziekte en/of medicijngebruik verandert de smaakbeleving en de behoefte aan eten en aan bepaalde voedingsstoffen. Patiënten toch verleiden om te eten en ervoor te zorgen dat zij de juiste voedingsstoffen binnenkrijgen, vraagt om maatwerk. En om een creatieve kok. Chef-kok op locatie VUmc Ramon Kinneging is zo’n kok. Gewapend met een flinke dosis enthousiasme voor het vak, buigt hij zich samen met zijn team over deze uitdaging. “Je kunt overal wel een extra dosis eiwitten doorheen doen, maar dat haalt niets uit als de patiënt het niet eet, omdat het niet lekker is.”

Lees het hele artikel en alles over nieuwe manieren van onderwijs en leren in een veranderde wereld in het VUmc Academie magazine "Uit je comfortzone"