Vetzuur samenstelling anders bij progressieve MS

Jelle Broos, Floor Loonstra en collega’s hebben gevonden dat de samenstelling van de verschillende vetzuren (lipiden profielen) van mensen met progressieve MS anders is dan bij mensen met relapsing-remitting MS en mensen zonder MS. Zij gebruikten hiervoor de gegevens en materialen van de Project Y studie. De resultaten zijn onlangs gepubliceerd in het blad Neurology.

De buitenkant van cellen, het celmembraan, bestaat voor een groot deel uit vetzuren (lipiden) met daarin eiwitten verankerd. Vetzuren kunnen worden omgezet in kleinere lipiden, die los in het bloed kunnen voorkomen. De losse vetzuren in het bloed kunnen verschillende lichamelijke en cellulaire processen sturen. Jelle en Floor hebben gekeken naar de aanwezigheid van verschillende lipiden in het bloed van mensen met MS en mensen zonder MS. Zij gebruikten hiervoor het bloed van mensen met MS dat verzameld is in kader van de Project Y studie. Voor deze studie is aan alle mensen met MS die in 1966 geboren zijn, gevraagd mee te doen. Bij hen zijn verschillende ziekteparameters gemeten, waaronder hersen MRI-scans en bloed biomarkers.

Lipiden profielen

Met behulp van een massa spectrometrie-apparaat in Leiden (LUMC) heeft Jelle de lipiden profielen gemeten. Het bleek dat in de mensen met progressieve MS een ander lipiden profiel hebben dan mensen met relapsing-remitting MS en mensen zonder MS. Verder hebben Jelle en Floor ook naar specifieke lipiden gekeken en dit gerelateerd aan de MRI-scans van mensen met MS. Zij vonden dat 15-HETE verhoogd aanwezig is in het bloed van mensen met progressieve MS en dat de mensen met veel 15-HETE in het bloed meer of grotere laesies in de hersenen hadden en dat er meer hersenweefselafbraak was.

Implicaties

Het onderzoek van Jelle, Floor en collega’s laat zien dat lipiden mogelijk een rol spelen bij het ziekteverloop van MS. Deze bevindingen geven mogelijk meer inzichten in wat voor processen er afspelen in de hersenen van mensen met MS. Om dit verder te onderzoeken is het belangrijk om aan te tonen dat 15-HETE in de hersenen van mensen met MS aanwezig is. Dankzij een reisbeurs van Stichting MS Research gaat Jelle in augustus naar Zweden om een techniek te leren om dit soort lipiden in hersenweefsel zichtbaar te maken. Daarnaast is Jelle aan het onderzoeken wat de bron en functie is van de verhoogde lipiden en probeert hij de productie van lipiden te beïnvloeden, om ze de productie te kunnen verminderen of juist te stimuleren. Als dit lukt ontstaan er mogelijk nieuwe therapeutische strategieën om ontsteking in de hersenen te verminderen.

Jelle Broos is werkzaam als promovendus in de onderzoeksgroep van dr. Gijs Kooij van de afdeling moleculaire celbiologie en immunologie. Floor Loonstra was werkzaam als promovendus bij de afdeling neurologie op onder andere de studie Project Y.

Origineel artikel

Association of Arachidonic Acid-Derived Lipid Mediators With Disease Severity in Patients With Relapsing and Progressive Multiple Sclerosis. Jelle Y Broos, Floor Loonstra et al. Neurology. 2023 Jun 8
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37290971/

Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door NWO (VIDI-beurs Gijs Kooij), Stichting MS Research (fellowship Gijs Kooij en Project Y), VriendenLoterij en Mission Summit (Project Y).