Update van de richtlijn Multiple Sclerose

Op 29 januari 2024 is op initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN) een update gepubliceerd van de richtlijn Multiple Sclerose in de richtlijnendatabase. De richtlijn richt zich op wat volgens de huidige maatstaven de beste zorg is voor mensen met MS, zowel ziektemodulerende therapie als symptomatische behandeling. De belangrijkste wijzigingen zijn: meer medicamenteuze behandelopties en zoveel mogelijk uniformer monitoren.

Screenen en monitoren

Er is inmiddels een erg ruime keuze aan verschillende medicamenteuze behandelingen voor MS, die allemaal hun eigen voor- en nadelen met zich meebrengen. Het goed volgen van de patiënten is hierdoor extra belangrijk geworden. Er waren verschillende adviezen over screening en monitoring van patiënten vanuit de literatuur, het Farmacotherapeutisch Kompas en de fabrikanten. In de nieuwe richtlijn zijn ze allemaal doorgenomen, samengevat en daar waar mogelijk overeenstemmend gemaakt, zodat zorgverleners weten welke basale screening en monitoring ze minimaal moeten uitvoeren. Ook is er extra aandacht besteed aan vaccineren, zowel voor als tijdens de verschillende behandelingen

Eerste en tweedelijns middelen

De laatste herziene versie van de richtlijn was van 2021 en de ontwikkeling van medicamenteuze behandelingen bij MS gaat snel, waardoor er nieuwe middelen en nieuwe toedieningen van oudere middelen zijn opgenomen in de nieuwe versie van de richtlijn. Om tot een zo’n passend mogelijk ziektemodulerend middel te komen voor de individuele patiënt wordt gekeken naar verschillende factoren, zoals mate van ontsteking (zowel klinisch als radiologisch), andere ziekten of stoornissen, eventuele zwangerschapswens en manieren van toedienen. Samen met de patiënt wordt er binnen de wat mag gekozen voor een zo passend mogelijke behandeling. Soms willen zorgverleners ook toegang hebben tot hoog effectieve medicamenteuze opties. In de richtlijn staat daarom: “De werkgroep is van mening dat alle eerste- en tweedelijns middelen direct inzetbaar moeten kunnen zijn bij patiënten met zeer actieve MS.”

Doelmatigheid

De medicatiekosten bij MS zijn erg hoog. Nu de zorgkosten steeds verder stijgen en de toegang tot zorg onder druk staat, mag de maatschappij van de beroepsgroep verwachten dat zij doelmatigheid in hun overwegingen meewegen. In de nieuwe versie van de richtlijn is doelmatig voorschrijven van MS-middelen nadrukkelijker aanwezig. Hiervoor is een belangrijke rol weggelegd voor een rekenkundig model dat is ontwikkeld door neurologen van het Erasmus MC in samenwerking met gezondheidseconomen.

Autologe stamceltherapie

Sinds ruim een jaar bestaat (ook) in Nederland de mogelijkheid om een specifieke groep van mensen met MS autologe hematopoëtische stamceltransplantatie (aHSCT) aan te bieden. In de woorden van de richtlijn: “Overweeg het gebruik van aHSCT bij mensen met MS die ziekteactiviteit hebben ondanks het gebruik van de sterkst werkende medicijnen.” De neurologen wilden al langer dat stamceltherapie voor bepaalde patiënten vergoed zou worden. Daarin trokken ze al jaren samen op met de patiëntenvereniging richting de politiek.

Zwangerschap

De module over MS en zwangerschap heeft ook een update gekregen. Omdat steeds vroeger en agressiever wordt behandeld, krijgen zorgverleners steeds meer vragen over medicatie en zwangerschap. Voor geen van de MS-middelen zijn echt uitgebreide zwangerschapsstudies gedaan. Er is een tendens om met een aantal middelen die relatief veilig lijken, langer of volledig door te behandelen bij een zwangerschap. Bij vrouwen die mogelijk zwanger willen worden, luidt het advies om te kiezen voor een middel waarvan bekend is dat het relatief veilig gecontinueerd kan worden tot aan het moment van zwanger worden, en in sommige gevallen ook tijdens (een deel van) de zwangerschap.

Loopproblemen

Over loopproblemen bij MS en niet-medicamenteuze behandeling zoals fysiotherapie was vanuit de revalidatiegeneeskunde al een advies in de voorgaande versie van de richtlijn aanwezig. Het medicijn fampridine is al langer goedgekeurd als behandeling voor loopproblemen bij MS, dit is nu ook in de richtlijn opgenomen.

De nieuwe richtlijn is te downloaden vanaf https://richtlijnendatabase.nl

Origineel artikel: MedNet