Researchcoördinator/-verpleegkundige op de afdeling

Waar artsen vijftien jaar geleden zelf onderzoek deden, zie je nu dat studies zoveel tijd vragen en zoveel ingewikkelder zijn geworden, dat ze daar soms geen tijd meer voor hebben. Er zijn ook meer artsen die parttime werken. Om de artsen te ontlasten hebben veel ziekenhuizen ervoor gekozen om een researchcoördinatoren-/verpleegkundigen aan te stellen die zich op de studie concentreren. “Je wil als ziekenhuis studies blijven doen, nieuwe middelen aan patiënten kunnen geven en de kwaliteit van de zorg hoog houden.”aldus Dea Storm, researchcoördinator en praktijkopleider van het trialbureau Oncologie van het Spaarne Gasthuis.

Op de afdeling loopt steeds vaker een researchcoördinator/-verpleegkundige rond, maar wat is haar/zijn functie eigenlijk? We vroegen het aan drie van hen: Dea Storm, Marjan Lommerse beide werkzaam bij het Spaarne Gasthuis, en Yu-Ching Chen, werkzaam bij Amsterdam UMC, locatie AMC.

De researchcoördinator/-verpleegkundige is medeverantwoordelijk voor het uitvoeren van klinisch wetenschappelijk onderzoek dat voldoet aan de wet- en regelgeving. Ze coördineren verschillende fases van het onderzoek. Maar, zegt Dea, eigenlijk is de functie in elk ziekenhuis anders. “De essentie is het mogelijk maken van research.”

Onderzoek in kaart brengen

Er komt veel werk bij kijken als je een onderzoek wil starten, vertelt Marjan Lommerse, researchcoördinator/-verpleegkundige bij het trialbureau Oncologie in het Spaarne Gasthuis. “Er moet een budget gemaakt worden, alle contracten voor alle partijen moeten op orde zijn. Je moet alles goed uitzoeken en onderhandelen. Een onderzoek moet ook haalbaar zijn, daar gaat veel tijd in zitten. Je moet echt kijken of je de juiste middelen, apparatuur en personeel hebt om een studie te kunnen doen. Dat moet allemaal in kaart gebracht worden.”

Uitlopende eisen en taken

Een studie brengt ook meer eisen met zich mee van de sponsor of het instituut. Elk ziekenhuis bekijkt welke taken de researchcoördinator-/verpleegkundige op zich neemt, vertelt Dea. Op de ene plek worden er vooral verpleegkundige handelingen voor de studie uitgevoerd, terwijl de afdeling in een ander ziekenhuis zich ook bezighoudt met de administratieve kant ervan. Door die uiteenlopende taken, verschilt het takenpakket vaak enorm.

.

Marjan: “Er moet een budget gemaakt worden, alle contracten voor alle partijen moeten op orde zijn. Je moet alles goed uitzoeken en onderhandelen. Een onderzoek moet ook haalbaar zijn, daar gaat veel tijd in zitten."

Yu-Ching Chen, researchcoördinator/-verpleegkundige bij het IDB-trailbureau van het UMC AMC, “Wij hebben een team van zes en richten ons op de patiëntenzorg. We hebben een projectmanager en een trialmanager die ook met de sponsoren communiceert. Daar houden wij ons niet mee bezig, terwijl er in de andere ziekenhuizen soms maar één researchcoördinator is, die al deze werkzaamheden uitvoert. Dat lijkt me zwaar, dus daar heb ik veel respect voor.” Dat beaamt ook Dea. “Waar het ene ziekenhuis een researchafdeling per unit heeft, heeft bijvoorbeeld het AvL een grote wetenschappelijke administratie, met o.a. een datamanager en iemand met juridische kennis."

Patiënt centraal

De researchcoördinatoren in het Spaarne Gasthuis hebben veel contact met patiënten en houden zich onder meer bezig met de vragenlijsten en dagboekjes die ze tijdens de studie moeten bijhouden, vertelt Marjan. “De patiënt ziet zoveel verschillende mensen, van artsen tot verpleegkundig specialisten. Het duizelt ze soms wat ze allemaal moeten doen en wanneer. Daar help je bij, en je beantwoordt hun vragen over wat ze voor de studie moeten doen.”

Yu-Ching: “We kijken naar het protocol als we een studie willen uitvoeren, maar daarbij wordt soms het belang van de patiënt overgeslagen. Nu weet ik dat de patiënt het belangrijkst is.”

Ook Yu-Ching ontdekte tijdens haar opleiding hoe belangrijk de rol van de patiënt is. “We kijken naar het protocol als we een studie willen uitvoeren, maar daarbij wordt soms het belang van de patiënt overgeslagen. Nu weet ik dat de patiënt het belangrijkst is.” Daardoor maakt ze soms ook andere afwegingen, legt ze uit. “Een patiënt is bijvoorbeeld alleenstaande moeder waardoor ze elke keer oppas moet regelen als er een ziekenhuisbezoek is gepland. Dat kost veel geld en energie. Dan vind ik dat niet altijd de beste optie, terwijl ik haar voorheen wel had laten screenen.” Door dat inzicht overlegt Yu-Ching nu veel meer met de patiënt. “Hoeveel ondersteuning is er voor hen, wat moet er allemaal geregeld worden? Is er opvang thuis of moet er vervoer geregeld worden? Daar dacht ik minder over na. Ik maak nu echt andere keuzes.” Soms betekent dat ook dat je nee moet zeggen."

Workload

Je moet als researchcoördinator-/verpleegkundige ook goed weten waar je het over hebt en waar je de juiste informatie kunt vinden, benadrukt Marjan. “Er lopen verschillende onderzoeken tegelijk, die je allemaal op grote lijnen moet kennen. Wij hebben op dit moment zo’n veertig onderzoeken lopen. Ons team heeft zes parttimers die samen vier fte. werken, dus dat is een aardige workload.”

Opleiden

En de vraag naar dit specialisme neemt toe: steeds meer afdelingen zoeken researchcoördinatoren om hen te ondersteunen. “Maar dan moet er ook geld beschikbaar blijven voor research. Op dit moment is het moeilijk om geld te vinden voor studies.” Het is in Nederland ook moeilijker geworden om een (onderzoeks)studie goedgekeurd te krijgen “Er zijn meer regels gekomen, dat maakt het proces soms ook log. Maar dat is niet per se slecht, regels zijn ook goed. Zolang er studies blijven, zal ook de vraag naar ondersteuning toenemen” aldus Dea, die als praktijkopleider de researchcoördinator-/verpleegkundigen bij het Spaarne Gasthuis begeleidt.

Dea: “Maar dan moet er ook geld beschikbaar blijven voor research. Op dit moment is het moeilijk om geld te vinden voor studies.”

De Amstel Academie biedt de opleiding tot researchcoördinator-/verpleegkundige en bereidt studenten direct vanaf het begin van hun opleiding voor op de praktijk. Uniek aan deze opleiding is dat het een functiegerichte opleiding is. De studenten zijn in dienst van een ziekenhuis of instelling en volgen theoretisch onderwijs bij de Amstel Academie. De studenten werken ieder met zelf opgestelde praktijkwerkplan, waarin ze zelf een plan maken voor het behalen van de kerncompetenties van de researchcoördinator/-verpleegkundige op hun eigen afdeling. Yu-Ching werkt sinds 2018 voor het onderzoeksbureau “Ik ben de opleiding gaan doen omdat ik behoefte had aan overzicht. Ons team had veel ervaring, maar het ontbrak soms aan overzicht als we een studie wilden oppakken. De ervaring van de opleiding heeft me meer kennis en zelfvertrouwen gegeven om keuzes te maken”.

Opleiding Researchcoördinator/ -verpleegkundige

tekst: Meike Bergwerff
foto's: Mark van de Brink (Yu-Ching ),
De beeldredacteur (Dea en Marjan)