Palliatieve Zorg - Een continue cirkel van leren en ontwikkelen

Vanaf dit voorjaar biedt VUmc Academie een geheel nieuw scholingsconcept voor verzorgenden en verpleegkundigen in de palliatieve zorg. Een blended learning van FiniVita, onderdeel van Stichting Leerhuizen Palliatieve Zorg, bestaande uit een e-learning, interactieve sessies en reflectie en borging op de werkvloer. We spraken erover met Jojanneke van Staveren, opleider en onderwijsadviseur, Daniëlle van der Weij, senioropleider & programmacoördinator Palliatieve Zorg, beiden VUmc Academie, en Jennifer Dekker, directeur a.i. FiniVita.

Het begon met de samenwerking tussen Jojanneke en FiniVita. Naar aanleiding van haar onderwijsontwerp over hoe je ‘inhoudelijke’ docenten meekrijgt in de transitie van traditioneel lesgeven naar coachend opleiden in een blended learning, was Jojanneke betrokken bij de ontwikkeling van de cursus Train de Trainer bij FiniVita. Daarnaast vroeg FiniVita Jojanneke om onderwijsadvies voor hun huidige scholingsconcept. Dat concept bleek zo goed aan te sluiten bij het gedachtengoed en de ambities van VUmc Academie, dat zij deze blended learning ‘adopteerde’. Hierop besloten beide partijen samen verder op te trekken om ook het onderwijs, waar mogelijk in gezamenlijkheid, (door) te ontwikkelen.

Boven en onder de rivieren

Het resultaat is een basiscursus Palliatieve Zorg voor verzorgenden en verpleegkundigen niveau 3/4 (ook geschikt voor niveau 6), die zowel bij FiniVita als bij VUmc Academie gevolgd kan worden. VUmc Academie bedient hiermee de zorginstellingen boven de rivieren en FiniVita die in het zuiden van het land. In het aanbod van beide instellingen zitten overigens wel verschillen. Daniëlle: “Bij ons gaat het vooralsnog om open aanbod voor individuele deelnemers of incompany groepen, FiniVita verzorgt ook opleidingen voor zorginstellingen die zich voor drie jaar committeren om de gehele organisatie  op te leiden.”

“In basiscursus ontwikkelen de deelnemers voelsprieten.”

Meneer Van Dam
Jojanneke: “De e-learning van FiniVita vormt het fundament van de cursus. In deze intuïtief opgezette online training van zeven modules volgen deelnemers alle stadia van het zorgtraject van meneer Van Dam - van diagnose van uitbehandeling tot overlijden en nazorg. Kennisclips van deskundigen over bijvoorbeeld de symptomen, de palliatieve zorg en zingeving illustreren dit. Daarnaast zijn er opdrachten waarin deelnemers reflecteren op zichzelf - wat doet dit met mij? Wat zou ik anders willen? - en links naar achtergrondmateriaal voor verdieping.”

Interactieve sessies
Voortbordurend op de e-learning volgen twee interactieve sessies, waarbij de trainer als het ware achteroverleunt (coachend is) en de groep met elkaar in gesprek gaat over de stof uit de e-learning, gekoppeld aan eigen praktijkervaringen. In de eerste sessie staan symptomen, werkveld palliatieve zorg en casuïstiekbespreking centraal, in de tweede komen onderwerpen als zingeving, ethiek en zorg voor jezelf en anderen aan bod.

De sessies worden afgestemd op het werkveld van de groep. De ene instelling is immers de andere niet en de palliatieve zorg van hun respectievelijke patiënten, cliënten of bewoners vereist een andere aanpak. “Professionals binnen de gehandicaptenzorg hebben dus ook andere leerbehoeften, dan professionals binnen een hospice of oncologisch team”, benadrukt Daniëlle. “Maar doordat we de krachten hebben gebundeld”, zegt Jennifer, “kunnen we snel schakelen en per groep de juiste vertaalslag maken.” Zo worden er ook steeds andere trainers ingezet of hiervoor opgeleid. Jennifer: “Idealiter zijn dit mensen van de instelling zelf. Zij spreken dezelfde ‘taal’ als de deelnemers en kennen de cultuur van een instelling.”

Reflectie en Borging
Het uiteindelijke doel van de scholing is reflectie en borging. Op de afdelingen, in instellingen en binnen het werkveld. Met dat doel als uitgangspunt is er ook een derde deel: het ophalen van leervragen en -behoeften vanaf de werkvloer, waarop de trainers vervolgens kunnen inspelen. Bijvoorbeeld door dieper op onderwerpen in te gaan en casuïstiekbesprekingen. Jojanneke: “Door de basiscursus ontwikkelen de deelnemers ook voelsprieten. Om de juiste zorg te kunnen bieden, maar ook om te ervaren aan welke extra kennis en vaardigheden behoefte is.”

Doorontwikkeling
Met die terugkoppeling van deelnemers uit de praktijk, kunnen FiniVita en VUmc Academie – indien de leerbehoeften van boven en onder de rivieren overeenkomen – straks gezamenlijk aan de slag met de doorontwikkeling van de sessies. Hierdoor ontstaat een soort continue cirkel van leren en ontwikkelen wat de kwaliteit van de scholing, en uiteindelijk het gehele vakgebied, naar een hoger plan brengt.

Keuzemenu
Naast de basisopleiding op niveau 3/4 (of 6) zijn er opleidingen in ontwikkeling voor andere doelgroepen, zoals artsen. Ook wordt onderzocht waar in de toekomst verdiepende modules voor moeten komen. Denk aan onderwerpen als zingeving of beslissingen rondom levenseinde. Daniëlle: “Het zou mooi zijn als we in de toekomst naast basistrainingen een soort keuzemenu kunnen bieden.”

Lees het hele artikel en meer over de (her)ontwerpen van scholingen bij VUmc Academie in het nieuwe VUmc Academie magazine “Metamorfose - Perpetuum mobile van leren en ontwikkelen”