‘Ook in de zorg hebben we rebellen nodig’

“De financiële middelen om flexibel op te leiden zijn er. Maar pas als we durven los te laten, kunnen we de versnelling inzetten”, meent Ronnie van Diemen-Steenvoorde, directeur-generaal Curatieve Zorg bij het ministerie van VWS.

Ronnie van Diemen was ooit als hoogleraar verbonden aan het Instituut voor onderwijs en opleiden van VUmc. Nog steeds gaat haar hart harder kloppen als het over opleiden en levenslang leren gaat. “Dat is een rode draad in mijn loopbaan, ik ben blij dat dit nu onderdeel is van mijn portefeuille bij het ministerie van VWS.” Volgens Ronnie zijn er ontzettend veel kansen om de zorg in het algemeen en zorgopleidingen in het bijzonder verder te ontwikkelen. “Vernieuwing is cruciaal. Met de uitdagingen die er in veel sectoren zijn, moeten we ook in de zorg veel doen om studenten en zorgprofessionals met veel plezier een opleiding te laten volgen en zich een leven lang te blijven ontwikkelen.

Ronnie van Diemen-Steenvoorde, directeur-generaal Curatieve Zorg bij het ministerie van VWS

Door de vergrijzing is er een toenemende zorgvraag. Mensen worden ouder en hebben meer en langer zorg nodig. Covid-19 heeft ons laten zien dat we een exponentiele groei niet goed aankunnen.

Je zou denken dat we die disbalans kunnen oplossen door veel meer mensen in de zorg te laten werken. Maar dat gaat niet lukken, die mensen gaan we niet vinden en we hebben daarnaast een tekort aan stage- en leerplekken.

Aan opleidingsbudget ligt dat overigens niet, dat is er voldoende. Het ontbreekt aan mensen. Om de zorgkwaliteit hoog te houden, hebben we een andere invulling van de opleiding nodig. En vooral een omslag in hoe we opleiden.”

Zorgprofessionals deels samen opleiden

Een belangrijke transformatie zou volgens Ronnie zijn hoe zorgprofessionals met de patiënt én met andere zorgprofessionals omgaan. “We moeten leren om niet alleen te denken vanuit onze wetenschappelijke opleiding en een diagnose te stellen met bijbehorende behandeling ‘volgens de boekjes’. We moeten het omdraaien en vragen wat belangrijk is voor de patiënt. En vooral goed doorvragen. Misschien is dat helemaal niet die extra medicatie bij een hartpatiënt of een chemokuur in de laatste maanden van iemands levens. De professional moet bij het verlenen van zorg vooropstellen waar de patiënt behoefte aan heeft en wat belangrijk voor hem of haar is. Vervolgens kun je daar een behandelplan op aanpassen. Dat vraagt een andere mindset, je moet immers nog meer leren kijken door de ogen van een ander. Het vraagt ook een intensievere samenwerking met andere zorgprofessionals. Dat moet al beginnen bij de opleiding. Die wederkerigheid zal absoluut een basisonderdeel van de opleiding worden. Want als je in hokjes opleidt, krijg je een hokjesgeest. Om dat te doorbreken, zullen zorgprofessionals deels samen opgeleid moeten worden om zo elkaar te begrijpen en elkaars taal te spreken. Dat zorgt voor het besef dat alle disciplines nodig zijn in een zorgtraject en dat heeft weer zijn weerslag op het werkplezier. Je voelt dat je erbij hoort, dat je nodig bent, dat je gehoord wordt en dat je een wezenlijke bijdrage levert. Je bent onderdeel van het grotere verhaal. Dat zijn essentiële componenten om je prettig te voelen in je baan.”

Durf los te laten

Elkaars taal leren begint al bij de opleiding volgens Ronnie. “We moeten flexibel gaan opleiden. Dus bijvoorbeeld niet alleen opleiden voor IC, maar ook voor de ambulance en SEH. Mensen zijn zo breder inzetbaar, die afwisseling vergroot het werkplezier. Je draagt op een andere wijze bij aan de organisatie. Wij zitten veel aan tafel met zorgopleiders en -professionals om deze omslag in flexibel opleiden mogelijk te maken. Maar we zien vaak dat het tijd kost om veranderingen echt door te voeren. Gelukkig zijn er altijd voorlopers die dit versneld oppakken. Ook in de zorg hebben we rebellen nodig die het gewoon doen, die beginnen, vallen, weer opstaan en daarvan leren. Hobbels kom je altijd tegen, maar laat je daar niet door weerhouden. De financiële middelen zijn er, daar ligt het niet aan. Ik zou iedereen willen meegeven: durf los te laten en die versnelling in te zetten. Alleen dan kunnen we de zorg echt vernieuwen.”

Lees de special IO magazine Wanted! online of vraag gratis een gedrukt exemplaar aan via io@vumc.nl
IO, voor opleiders in de zorg, december 2021