Kende de overheid onze nieuwe onderwijsvorm al?

Column Ingena Visser, Onderwijskundig Adviseur & Ontwerper VUmc Academie en VUmc Amstel Academie

Ruim twee maanden geleden stonden we voor een grote uitdaging. Met 17 miljoen mensen moesten we er voor gaan zorgen dat de besmettingsgraad graad (R) van het Covid -19 virus lager dan 1 zou gaan worden. Om dit te kunnen bereiken werd ons gevraagd ons gedrag aan te passen. Dat was geen makkelijke opgave want we wisten niet precies wat we moesten doen om de verpreidingsgraad te verlagen, sterker nog, weinigen van ons wisten uberhaupt iets van het getal ‘R’ en van de exacte factoren die van invloed zijn op de hoogte er van. Onder begeleiding van de regering werd de Nederlandse bevolking op 16 maart 2020 massaal aan het werk gezet. Neem zelf de verantwoordelijkheid om de samenleving opnieuw te vormen. Ga het maar doen en doe het samen was de opdracht van de overheid.

En dat hebben we gedaan! In de afgelopen periode hebben we massaal ons nieuwe gedrag getoond, onze ervaringen, met bijvoorbeeld de 1,5 meter afstandsregel, vastgelegd en deze via allerlei Social Media kanalen met elkaar gedeeld. We hebben op talloze manieren feedback gegeven en ook gekregen en periodiek keken we gezamenlijk terug en reflecteerden we op ons nieuwe gedrag. Daarna volgden we nauwgezet de resultaten van ons eigen werk en dat van anderen om ons heen. 

Sinds 28 april weten we dat we ‘goed werk’ hebben gedaan en dat we samen nieuw gedrag hebben ontwikkeld. De besmettingsgraad is lager dan 1, we beschermen de kwetsbare groepen in onze samenleving en we hebben voorkomen dat de belasting op de Intensive Care’s van de Nederlandse ziekenhuizen te hoog werd. Een heel mooi resultaat.

Terugkijkend op de afgelopen maanden voelt het voor mij persoonlijk alsof we massaal hebben mee gedaan aan een Leer & Ontwikkelsprint. Dit, omdat de wijze waarop we onder begeleiding samen beter gedrag hebben ontwikkeld, grote overeenkomsten vertoont met de wijze waarop dit ook binnen een Leer & Ontwikkelsprint gebeurt.  Met deze nieuwe onderwijsvorm kun je namelijk een kortdurend, praktisch leertraject vorm geven. In een Leer & Ontwikkelsprint daag je mensen uit om samen met anderen goed werkgedrag te vertonen en de daarvoor benodigde kennis en kunde samen met anderen op de eigen werkplek op te doen. Het is een effectieve begeleide werkvorm om bijvoorbeeld het werkplekleren voor zorgprofessionals of stagaires praktisch vorm te gaan geven. Ideaal om zo ‘op afstand’ de lerenden ook de meer toepassingsgerichte onderwijsdoelstellingen te laten halen. 

Het lijkt wel of de overheid deze werkvorm al kende en bewust heeft ingezet om 17 miljoen mensen een nieuwe anderhalve meter samenleving te laten vormgeven. Mark Rutte ontwierp in samenwerking met het RIVM de Leer & ontwikkelsprint en startte deze op 16 maart tijdens de persconferentie op. De gestelde uitdaging: zorg er met z’n allen voor dat de besmettingsgraad van het Covid-19 virus (R) zo snel mogelijk kleiner wordt dan 1 en zorg ervoor dat het onder de 1 blijft.

Onderwijskundig is dit heel sterk. Het geven van eigen regie en verantwoordelijkheid, het samen laten leren en ontwikkelen, het vastleggen en delen van ervaringen en reflecties draagt namelijk allemaal bij aan de ontwikkeling van nieuw of beter gedrag. Ook de vooraf gestelde goed geformuleerde uitdaging is effectief gebleken. We wisten waar we naar toe aan het werken waren, de uitdaging stelde de volgende norm: De komende maanden moet al ons gedrag leiden tot een verspreidingraad van Covid 19 virus, lager dan 1. Dan doen we het goed. Dagelijks konden we in de cijfers terugzien of we het goed hadden gedaan. Het is voor mij duidelijk dat de weg naar het bereiken van de norm voor vele van ons een kronkelige is geweest en zeker niet voor iedereen hetzelfde, maar dat we deze norm niet hadden bereikt als er niet collectief was geleerd.

Nog even kijk ik terug op het verloop van dit collectieve praktische leertraject dat mij zo doet denken aan het onderwijsconcept van de Leer & Ontwikkelsprint. Het viel op dat waar ik moest leren en mijzelf moest ontwikkelen, de overheid mij niet faciliteerde met een dure e-learning, opleiding of een klassikale training. Nee, Rutte zei alleen maar:  Doe het ‘goed’ en doe het samen. Wat ‘goed’ was dat wist de overheid ook nog niet precies. Dat moest ik, samen met anderen, onder begeleiding van het RIVM en aan de hand van aantal nieuwe regels en richtlijnen, gaan ervaren en ontwikkelen. Hoewel dat een zeer open opdracht was, gaf het mij en vele anderen de ruimte om de eigen leervragen centraal te stellen. Deze leervragen en ervaringen via allerlei Social Media kanalen te delen met anderen en om zo op de gevonden antwoorden ons gedrag aan te kunnen passen. Daar waar we informatie nodig hadden, konden we terecht bij vele instanties en op de met content gevulde online platforms. Een ieder gaf zijn eigen leertraject, in samenwerking met anderen, vorm. Door ons nieuwe ontwikkelde gedrag toe te passen droegen we gezamenlijk bij aan de doelstellingen van de overheid. Is dat niet wat we met onderwijs willen bereiken?

Voor mij is er in ieder geval met deze vergelijking en leerervaringen weer een bewijs geleverd dat de Leer & Ontwikkelsprint een effectieve vraaggestuurde werkvorm is waarmee we, in een 1,5 meter maatschappij, op een duurzame wijze ons zorgonderwijs op afstand- en in elke werk-leersituatie vorm kunnen geven.

Wil je weten hoe jij als docent, opleider, adviseur of HRD’er de leer- en ontwikkelsprint kunt gaan toepassen in het vormgeven van je afstandsonderwijs, het werkplekleren of je stagebegeleiding? Mail dan naar: Ingena.visser@amsterdamumc.nl