Het belang van goede werkbegeleiding

We moeten nú investeren in een goed leerklimaat en goede werkbegeleiding van verpleegkundestudenten. Marcel Bruist, opleider in werkbegeleiding bij VUmc Academie, vertelt ons hoe en waarom.

"Van verschillende kanten – studenten en werkbegeleiders – hoor ik terug dat de begeleiding van verpleegkundestudenten er de afgelopen anderhalf jaar wat bij is ingeschoten”, zegt Marcel. “Handen aan het bed was belangrijker.” Dat kan tot gevolg hebben, zo blijkt ook uit berichten in de media, dat studenten uiteindelijk voor een andere baan kiezen. “Toen ik zelf praktijkopleider was heb ik gezien hoe je het verschil kunt maken voor een student. Een gemiddelde stage is al keihard werken, covid-19 deed daar nog een schepje bovenop. Om eventuele vervroegde uitstroom voor te zijn moeten we investeren in onze studenten én in onze werkbegeleiders.

“Ik heb gezien hoe je het verschil kunt maken voor een student”

De huidige lichting studenten wordt opgeleid in de hektiek van de covidtijd en komt daardoor wellicht slechter voorbereid de praktijk in .” Dat vraagt blijvende aandacht voor de dóórontwikkkeling van onze nieuwe professionals, in de tijd van de opleiding, en ook erna”.

Zo doen we het hier
Hoewel covid-19 het belang van goede werkbegeleiding onderstreept, is het niet zo dat Marcel zich er nu pas hard voor maakt. Circa drie jaar geleden ontwikkelde hij een training bij VUmc Academie met inmiddels een pool van trainers. Zijn missie is uiteindelijk een generieke manier van werkbegeleiding voor heel Amsterdam UMC. “Nu hoor ik nog te vaak: op de ene afdeling moet het zus en op de andere afdeling zo. We moeten één lijn trekken: dit is Amsterdam UMC, en zo doen we het hier.”

Meer erkenning
Eigenlijk zou goed kunnen begeleiden een vereiste moeten zijn voor alle zorgprofessionals, vindt Marcel. En zelfs een onderwerp in het jaargesprek. Of dat zo is, daar heeft hij geen zicht op, maar hij ziet wel dat er steeds meer erkenning is voor een gezond werk- en leerklimaat en goede werkbegeleiding. Zo is er nu in Amsterdam UMC een profiel opgesteld. Daarbij is voor locatie VUmc toegezegd dat alle veertien praktijkopleiders van de Praktijkopleiding de training werkbegeleiding gaan geven. “Dat is fantastisch. En heel goed voor de positie van de praktijkopleider.”

Nul ruimte voor error
Wat is goede werkbegeleiding dan en wat maakt het zo lastig? Marcel: “Ik zie eigenlijk altijd dezelfde thema’s terugkomen, zoals feedback geven, een lastige beoordeling en misschien wel het belangrijkste: wanneer laat ik mijn student los? Als begeleider moet je dat goed kunnen inschatten. Jij bent verantwoordelijk voor die patiënt en er is eigenlijk nul ruimte voor ‘error’. Dat is voor veel begeleiders heel eng.” Aan de hand van praktijkcasussen laat Marcel in zijn trainingen onder andere zien hoe je die inschatting goed kunt maken - bijvoorbeeld door goed door te vragen - , maar ook hoe belangrijk een goed leer- en werkklimaat is: hoe vrij voelt de student zich om toe te geven dat hij iets nog niet kan of weet. Daarbovenop vervallen begeleider en student vaak in een bepaalde rol. Begeleider in die van ouder, en student daardoor vaak in die van kind. Hierdoor verlopen gesprekken vaak niet, zoals ze zouden moeten gaan. “Dat inzicht, is voor velen echt een eye-opener”, aldus Marcel. In de trainingen gaan deelnemers ook hiermee aan de slag. “En, ook leuk”, zegt Marcel, “komend jaar ga ik ook studenten zelf hierin trainen. Dan ga ik hen leren hoe ze hun stage op een meer volwassen manier kunnen beleven.”

Klassiek en blended
De ‘klassieke’ variant van de cursus Werkbegeleiding, waarbij deelnemers drie dagdelen samenkomen, is een beproefde methode. Maar in het kader van verhoogde aandacht voor leren op de werkplek, dat een steeds belangrijkere rol inneemt bij professioneel leren en ontwikkelen, is daar een blended versie bijgekomen: een online training gecombineerd met on the job coaching. Teamleden kunnen in deze variant eerst zelf online aan de slag met de theorie - onder andere met filmpjes, animaties en ‘challenges’ – en gaan daarna met casusbesprekingen of rollenspellen dieper in op de stof. Op de werkvloer zelf. Het mooie van deze blended vorm is dat teamleden niet uitgeroosterd hoeven te worden en dat het geleerde direct in de praktijk kan worden toegepast. Marcel: “Helaas lag deze variant ook door corona een beetje stil. Maar we gaan hier binnenkort zeker weer mee aan de slag.” Afdelingen die geïnteresseerd zijn in een dergelijk traject, kunnen samen met Marcel onderzoeken wat het beste past.

Lees het artikel en andere artikelen over de nieuwe leertrajecten van VUmc Academie in het nieuwe VUmc Academie magazine “In the lead - Voorop in ontwikkelingen!”