Arts-patiëntcommunicatie

4 uur per module

Een groot en essentieel deel van je werk als arts bestaat uit het voeren van gesprekken met patiënten en familie. Soms gaat dat vanzelf, soms loopt het stroef.

Hoe het gesprek met je patiënt verloopt, bepaalt mede het succes van jouw medisch handelen. Effectieve communicatie is doelgericht en afgestemd op de individuele patiënt en de context. Een effectieve anamnese helpt je tot een goede diagnose te komen, een zorgvuldige uitleg bepaalt de effectiviteit van de ingestelde therapie en een goed gesprek kan zelfs ziekte voorkomen. Ook beïnvloedt jouw gespreksvoering hoe de patiënt en diens familie ziekte en behandeling beleven. En niet onbelangrijk, een goedgesprek geeft jou als dokter voldoening. Reden te meer om je communicatievaardigheden te blijven ontwikkelen.

Inschrijven 2025

Inschrijven 2026

De docenten van het DOO aanbod in arts-patiënt communicatie zijn gedragswetenschappers werkzaam in Amsterdam UMC met ruime ervaring in het geven van communicatietraining aan medisch specialisten (in opleiding)

Er worden twee soorten DOO training op het gebied van arts-patiëntcommunicatie aangeboden:

Effectieve gespreksvoering in jouw spreekkamer

In deze serie van bijeenkomsten met een vaste groep aios staat de dagelijkse arts-patiëntcommunicatie centraal. We maken gebruik van voorbeeldinbreng van de deelnemers in de vorm van een videopname van een consult of een casus uit de praktijk. Daarnaast bespreken we best practices over thema's binnen de communicatie.

Losse verdiepingstrainingen communicatie

Deze los te volgen verdiepingstrainingen zijn gericht op uitdagende en actuele thema’s in arts-patiëntcommunicatie. In de trainingen worden de achtergrond en theorie rond een thema toegelicht en wissel je ervaringen uit met andere deelnemers. Het grootste deel van de tijd oefen je doelgericht met zelf ingebrachte casuïstiekdoel in gesprekken met een acteur.

1. Samen Beslissen (Shared Decision Making)

2. In gesprek over leefstijl

3. Heftige emoties

4. Communicatie over onzekerheid, risico’s en prognose

5. Consultvoering via telefoon of video

6. Communicatie met een diverse populatie

Hoe kom ik snel met de patiënt op één lijn? Welke informatie geef ik en wat kan ik weglaten? En hoe gaan mijn collega’s om met breedsprakige of moeilijk gerust te stellen patiënten? Tijdens deze onderwijsreeks bespreekt een vaste groep aios bovenstaande vragen. Centraal staat de inbreng van de deelnemers in de vorm van een videopname van een consult of een casus. De basis zoals: structuur aanbrengen, begrenzen, hulpvraag verhelderen en gericht informeren komt aan bod. Daarnaast bespreken we best practices en theorie over thema’s zoals omgaan met breedsprakigheid en effectief geruststellen.

Inhoud en leeropbrengst: In deze serie bijeenkomsten krijg je meer inzicht in je eigen gespreksvoering en die van aios uit andere disciplines. Je leert over efficiënte communicatie met patiënten door samen te kijken naar een opname van een consult en door casuïstiek en best practices te bespreken. De ervaren trainer biedt theoretische achtergrond en praktische handvatten.

Voor wie: Voor alle aios die willen blijven werken aan effectieve gespreksvoering, zicht willen krijgen op eigen sterktes en aandachtspunten en willen leren van de gespreksvoering van hun collega’s. Kan ongeacht het stadium van de opleiding en indien gewenst meermaals gevolgd worden.
Docenten: Ervaren gedragswetenschappers uit Amsterdam UMC
Aantal a(n)iossen per cursus: Maximaal 10
Duur cursus: Reeks van 5 bijeenkomsten met een vaste groep, om de zes weken. Tijdens de eerste bijeenkomst (120 min) worden de volgende bijeenkomsten (90 min) gepland.
Kosten: Gratis voor aios van Amsterdam UMC

Communicatie Verdiepingsmodules

Samen Beslissen is voor veel artsen een bekende term. Maar hoe voer je zo’n gesprek in de dagelijkse praktijk? Hoe leg je kansen en risico’s op een begrijpelijke manier uit? Hoe ga je in gesprek over de waarden en voorkeuren van de patiënt? En hoe ondersteun je de patiënt in het wikken en wegen van de voor- en nadelen van een behandeling

Inhoud en Leeropbrengst: In deze module leer je hoe je Samen Beslissen nog beter in jouw praktijk kunt uitvoeren. Voorafgaand aan de bijeenkomst volg je een korte e-learning. Tijdens de bijeenkomst oefen je fragmenten van een ‘samen beslissen’-gesprek met een professionele acteur, bij voorkeur op basis van casuïstiek die je zelf kunt inbrengen. Je leert door zelf te oefenen, maar ziet ook andere aios de communicatie aanpakken.

Voor wie: Voor aios die concreet handen en voeten willen geven aan Samen Beslissen in de spreekkamer
Docenten: Ervaren gedragswetenschappers uit Amsterdam UMC
Aantal a(n)iossen per cursus: Maximaal 10
Duur cursus: 1 dagdeel
Kosten: Gratis voor aios van Amsterdam UMC

Er is steeds meer bewijs voor de relatie tussen leefstijl en gezondheid en ziekte. Door de toenemende druk op de zorg groeit de overtuiging dat er meer aandacht moet zijn voor preventie in de gezondheidszorg. Er is ook toenemend bewijs voor het effect van leefstijlinterventies en -adviezen. Het voeren van een gesprek over leefstijl is echter nog niet de standaard in het ziekenhuis. Het vraagt wat van de attitude en vaardigheden van de arts (in opleiding) om naast de eigen specialistische zorg ook het bredere gesprek te voeren over preventie. Doel van deze module is om aios bewuster te maken van het belang en de vorm van leefstijlinterventies en hen handvatten te bieden om dat gesprek in de eigen setting te voeren

Inhoud en Leeropbrengst: Tijdens deze module krijg je meer kennis over preventie en leefstijl evenals leefstijlinterventies en -adviezen. Ook krijg je praktische handvatten aangereikt om het leefstijlgespreks te voeren rekening te houden met diversiteit in normen en waarden, beleving, vaardigheden en voorkeuren. De module combineert een online cursus Leefstijlinterventies (4-8 uur) met een fysieke communicatietraining (3,5 uur). Je oefent fragmenten van een gesprek met een professionele acteur, bij voorkeur op basis van casuïstiek die je zelf kunt inbrengen. Je leert door zelf te oefenen, maar ziet ook andere aios de communicatie aanpakken.

Voor wie: Voor aios die handvatten willen om bredere gesprekken te voeren over preventie en leefstijl met hun patiënten
Docenten: Ervaren gedragswetenschappers uit Amsterdam UMC
Aantal a(n)iossen per cursus: Maximaal 10
Duur cursus: 1 dagdeel
Kosten: Gratis voor aios van Amsterdam UMC

Die patiënt die zo onredelijk boos op je werd. De argwanende familie die maar bleef eisen. De patiënt die in huilen uitbarstte na jouw nieuws. Patiënten of familieleden die emotioneel reageren blijven je vaak nog lang bij. Hoe reageer jij in zulke situaties? En wat zijn effectieve manieren om met emoties in een gesprek om te gaan?

Inhoud en Leeropbrengst: In deze module leer je effectieve manieren om met emoties in een gesprek om te gaan (angst, verdriet, argwaan, boosheid, eisend gedrag). Een groot deel van de tijd zal worden besteed aan het oefenen van gesprekssituaties met een professionele acteur, bij voorkeur op basis van eigen casuïstiek. Je leert door zelf te oefenen, maar ziet ook andere aios de communicatie aanpakken.

Voor wie: Voor aios die soms worstelen met emotionele reacties van patiënten, bijvoorbeeld na slecht nieuws of bij onenigheid
Docenten: Ervaren gedragswetenschappers uit Amsterdam UMC
Aantal a(n)iossen per cursus: Maximaal 10
Duur cursus: 1 dagdeel
Kosten: Gratis voor aios van Amsterdam UMC

Doordat er steeds meer gegevens over patiënten worden verzameld, kunnen artsen beter uitkomsten van behandelingen voorspellen. Zo zijn er inmiddels allerlei predictietools voor de spreekkamer beschikbaar. Maar, hoe leg je die voorspellingen uit aan de patiënt? En wil de patiënt die cijfers wel weten? Met toenemende mogelijkheden wordt daarnaast ook steeds duidelijker hoeveel informatie juist nog onzeker of onbekend is. Daardoor word je als arts vaak geconfronteerd met onzekerheid: een diagnose die niet eenduidig is of moeilijk interpreteerbare resultaten van een diagnostische test. Hoe bespreek je prognose en andere onzekerheden op zo’n manier dat de patiënt de onzekerheid begrijpt, accepteert en verdraagt?

Inhoud en Leeropbrengst :In deze module sta je stil bij de impact die medische onzekerheid heeft op jou en je patiënten. Je krijgt concrete strategieën aangereikt over hoe je risico’s, prognose en andere onzekerheden met patiënten kunt bespreken. Een groot deel van de tijd zal worden besteed aan het oefenen van gesprekssituaties met een professionele acteur, bij voorkeur op basis van eigen casuïstiek. Je leert door zelf te oefenen, maar ziet ook andere aios de communicatie aanpakken.

Voor wie: Voor aios die handvatten willen om risico’s en andere onzekerheden op een effectieve manier te bespreken met patiënten.
Docenten: Ervaren gedragswetenschappers uit Amsterdam UMC
Aantal a(n)iossen per cursus: Maximaal 10
Duur cursus: 1 dagdeel
Kosten: Gratis voor aios van Amsterdam UMC

Telefonische consulten zijn voor veel artsen aan de orde van de dag. Video-consulten zijn nog minder wijdverbreid, maar zullen steeds gebruikelijker worden. Communicatie tijdens een telefonisch of videoconsult brengt unieke praktische en gespreksinhoudelijke uitdagingen met zich mee. Vraag jij je weleens af of informatie die je telefonisch geeft wel goed overkomt bij de patiënt? Hebben jij en de patiënt, bij gebrek aan non-verbale signalen, soms moeite elkaar goed te begrijpen? Vragen waar je in de praktijk misschien niet vaak uitgebreid bij stilstaat, maar die van belang zijn, omdat consulten steeds vaker ‘op afstand’ zullen gaan plaatsvinden.

Inhoud en Leeropbrengst: Tijdens deze module leer je hoe je je gesprekstechnieken op telefonische en video-consulten kunt aanpassen, inclusief voorbereidende stappen. Voor zover je dat nog niet hebt, doe je praktische ervaring op met het voeren van een video-consult. Je oefent fragmenten van een gesprek met een professionele acteur, bij voorkeur op basis van casuïstiek die je zelf kunt inbrengen. Je leert door zelf te oefenen, maar ziet ook andere aios de communicatie aanpakken.

Voor wie: Voor aios die hun communicatie tijdens telefonische en video-consulten willen verbeteren.
Docenten: Ervaren gedragswetenschappers uit Amsterdam UMC
Aantal a(n)iossen per cursus: Maximaal 10
Duur cursus: 1 dagdeel
Kosten: Gratis voor aios van Amsterdam UMC

Elke patiënt is anders. Die variatie kan zitten in culturele en/of religieuze achtergrond, maar bijvoorbeeld ook in leeftijd, sociaaleconomische status, of gezondheidsvaardigheden. De achtergrond van patiënten, en hun normen, waarden, vaardigheden en voorkeuren kunnen verschillen van de jouwe. Die verschillen kunnen effectieve communicatie in de weg staan, en zorgen voor onbegrip. Hoe houd je rekening met culturele en persoonlijke achtergronden van patiënten, zonder te vervallen in stereotypering?

Inhoud en Leeropbrengst :Tijdens deze module krijg je meer inzicht in de invloed van cultuur en individuele eigenschappen van de patiënt én van jouzelf, op de communicatie. Je krijgt praktische handvatten aangereikt om in je gespreksvoering rekening te houden met diversiteit in normen en waarden, beleving, vaardigheden en voorkeuren. Je oefent fragmenten van een gesprek met een professionele acteur, bij voorkeur op basis van casuïstiek die je zelf kunt inbrengen. Je leert door zelf te oefenen, maar ziet ook andere aios de communicatie aanpakken.

Voor wie: Voor aios die handvatten willen om hun communicatie met een diverse populatie patiënten te optimaliseren
Docenten: Ervaren gedragswetenschappers uit Amsterdam UMC
Aantal a(n)iossen per cursus: Maximaal 10
Duur cursus: 1 dagdeel
Kosten: Gratis voor aios van Amsterdam UMC

Doelgroep

Voor alle aios die willen blijven werken aan effectieve gesprekvoering, zicht willen krijgen op eigen sterktes en aandachtspunten en willen leren van de gespreksvoering van hun collega's. Kan ongeacht het stadium van de opleiding en indien gewenst meermaals gevolgd worden.

Locatie

AMC/VUMC

Data trainingen 2025

Consultvoering via telefoon of video: 5 nov 2025 13:30-17:00 uur

Effectieve gesprekvoering in jouw spreekkamer: 12 nov 2025 13:30-17:00 uur

Communicatie met een diverse populatie 10 dec 2025 13:30-17:00 uur

Data trainingen 2026

In gesprek over leefstijl : 9 apr 2026 14:00-17:00 uur

Heftige emoties: 19 mei 2026 14:00-17:00 uur

Samen beslissen (Shared Decision Making): 4 juni 2026 09:00-17:00 uur

Communicatie met diverse populatie: 9 sep 14:00-17:00 uur

Kosten

Deelname voor aiossen van Amsterdam UMC is kosteloos.

Inschrijven

Via de link 'Schrijf je nu in' kun je je inschrijven. Het is nodig om per kalenderjaar een nieuwe gebruikersnaam en wachtwoord aan te maken. Externe deelnemers kunnen de kosten declareren bij het ziekenhuis waar zij op het moment van cursusdeelname de opleiding volgen. Na registratie volgt een bevestiging van inschrijving. Een aantal weken voor de cursus ontvang je inhoudelijke informatie en instructie voor deelname.

Afmelden voor een cursus en annuleringskosten

Na inschrijving voor een cursus geldt de volgende regeling: neem bij verhindering per mail contact op met doo@amsterdamumc.nl.

Bij annulering tot 30 dagen voor aanvang van de cursus worden geen kosten in rekening gebracht. Bij annuleringen op kortere termijn (< 30 dagen) wordt € 300 in rekening gebracht bij jouw afdeling. Je kunt in dat geval wel je inschrijving kosteloos overdragen aan iemand anders mits je dat direct doorgeeft.

De annuleringsregeling geldt ook in geval van ziekte. Bij ‘no show’ (afwezigheid zonder bericht) wordt te allen tijde de volledige cursusprijs in rekening gebracht bij de afdeling waar je werkzaam bent. Bij onvoldoende deelnemers wordt de cursus uiterlijk 4 weken voor de geplande datum door ons geannuleerd. NB bij annuleren binnen 30 dagen voor aanvang en ‘no show’ wordt de opleider geïnformeerd.

Programmaleider

Marij Hillen, Universitair Hoofddocent, Principal Educator & trainer; Afd. Medische Psychologie

Inge Henselmans, Universitair Docent, Hoofd sectie Onderwijs afd. Medische PsychologieDhr. Ruben Smith, Gedragswetenschapper , Docent Huisartsopleiding - Discipline overstijgend onderwijs UMC

Organisatie en inlichtingen

MVO Leerhuis doo@amsterdamumc.nl