Onze opleidingen Onze opleidingen

Arts patiënt Communicatie

  • 1 dag
Schrijf je nu in

Een groot en essentieel deel van je werk als arts bestaat uit het voeren van gesprekken met patiënten en familie. Soms gaat dat vanzelf, soms loopt het stroef.

Hoe het gesprek met je patiënt verloopt, bepaalt mede het succes van jouw handelen. Effectieve communicatie is doelgericht en afgestemd op de individuele patiënt en de context. Een effectieve anamnese helpt je tot een goede diagnose te komen, een zorgvuldige uitleg bepaalt de effectiviteit van de ingestelde therapie en een goed gesprek kan zelfs ziekte voorkomen. Ook beïnvloedt jouw gespreksvoering hoe de patiënt en diens familie ziekte en behandeling beleven. En niet onbelangrijk, een goedgesprek geeft jou als dokter voldoening. Reden te meer om je communicatievaardigheden te blijven ontwikkelen.

Er worden twee soorten DOO cursussen op het gebied van arts-patiënt communicatie aangeboden:

Effectieve gespreksvoering in jouw spreekkamer
In deze serie van bijeenkomsten met een vaste groep aios staat de dagelijkse arts-patiënt communicatie centraal. We maken gebruik van voorbeeldinbreng van de deelnemers in de vorm van een videopname van een consult of een casus uit de praktijk. Daarnaast bespreken we best practices over thema's binnen de communicatie.

Communicatie Verdiepingsmodules
Deze los te volgen verdiepingsmodules zijn gericht op uitdagende en actuele thema’s in arts-patiëntcommunicatie. In de modules worden de achtergrond en theorie rond een thema toegelicht en wisselen deelnemers ervaringen uit. Het grootste deel van de tijd oefenen zij met zelf ingebrachte casuïstiekdoelgericht in gesprekken met een acteur.

1. Samen Beslissen (Shared Decision Making)

2. In gesprek over leefstijl

3. Heftige emoties

4. Communicatie over onzekerheid, risico’s en prognose

5. Consultvoering via telefoon of video

6. Communicatie met een diverse populatie

Effectieve gespreksvoering in jouw spreekkamer

Hoe kom ik snel met de patiënt op één lijn? Welke informatie geef ik en wat kan ik weglaten? En hoe gaan mijn collega’s om met breedsprakige of moeilijk gerust te stellen patiënten? Tijdens deze onderwijsreeks bespreekt een vaste groep aios bovenstaande vragen. Centraal staat de inbreng van de deelnemers in de vorm van een videopname van een consult of een casus. De basis zoals: structuuraanbrengen, begrenzen, hulpvraag verhelderen en gericht informeren komt aan bod. Daarnaast bespreken we best practices en theorie over thema’s zoals omgaan met breedsprakigheid en effectief geruststellen.
Inhoud en leeropbrengst:
In deze serie bijeenkomsten krijg je meer inzicht in je eigen gespreksvoering en die van aios uit andere disciplines. Je leert over efficiënte communicatie met patiënten door samen te kijken naar een opname van een consult en door casuïstiek en best practices te bespreken. De ervaren trainer biedt theoretische achtergrond en praktische handvatten.

Communicatie Verdiepingsmodules

1. Samen Beslissen (Shared Decision Making)

Samen Beslissen is voor veel artsen een bekende term. Maar hoe voer je zo’n gesprek in de dagelijkse praktijk? Hoe leg je kansen en risico’s op een begrijpelijke manier uit? Hoe ga je in gesprek over de waarden en voorkeuren van de patiënt? En hoe ondersteun je de patiënt in het wikken en wegen van de voor- en nadelen van een behandeling?
Inhoud en Leeropbrengst:
In deze module leer je hoe je Samen Beslissen nog beter in jouw praktijk kunt uitvoeren. Voorafgaand aan de bijeenkomst volg je een korte e-learning. Tijdens de bijeenkomst oefen je fragmenten van een ‘samen beslissen’-gesprek met een professionele acteur, bij voorkeur op basis van casuïstiek die je zelf kunt inbrengen. Je leert door zelf te oefenen, maar ziet ook andere aios de communicatie aanpakken.

2. In gesprek over leefstijl

Een tijdig gesprek over wensen en grenzen van patiënten in de laatste levensfase is belangrijk. Het
maakt proactieve zorgplanning mogelijk en voorkomt lastige gesprekken en niet-passende zorg in de
toekomst. Maar, het ter sprake brengen van dit onderwerp is niet altijd makkelijk. Hoe start je het
gesprek? Wanneer? Welke woorden kies je?

Inhoud en Leeropbrengst:

In deze module leer je waarom een tijdig gesprek over wensen en grenzen in de laatste levensfase nuttig
en nodig is en – met name – hoe je het in de praktijk kunt uitvoeren. Je kunt na de deze module je eigen
kwaliteiten en belemmeringen in gesprekken over het levenseinde benoemen en je bent in staat het
gesprek te voeren over de wensen, verwachtingen, en de hoop van de patiënt die ongeneeslijk ziek of
kwetsbaar is. Je oefent fragmenten van een gesprek met een professionele acteur, bij voorkeur op basis van casuïstiek die je zelf kunt inbrengen. Je leert door zelf te oefenen, maar ziet ook andere aios de
communicatie aanpakken.

3. Heftige emoties

Die patiënt die zo onredelijk boos op je werd. De argwanende familie die maar bleef eisen. De patiënt
die in huilen uitbarstte na jouw nieuws. Patiënten of familieleden die emotioneel reageren blijven je
vaak nog lang bij. Hoe reageer jij in zulke situaties?En wat zijn effectieve manieren om met emoties
in een gesprek om te gaan?
Inhoud en Leeropbrengst:
In deze module leer je effectieve manieren om met emoties in een gesprek om te gaan (angst, verdriet, argwaan, boosheid, eisend gedrag). Een groot deel van de tijd zal worden besteed aan het oefenen van
gesprekssituaties met een professionele acteur, bij voorkeur op basis van eigen casuïstiek. Je leert door
zelf te oefenen, maar ziet ook andere aios de communicatie aanpakken.

4. Communicatie over onzekerheid, risico’s en prognose

Doordat er steeds meer gegevens over patiënten worden verzameld, kunnen artsen beter uitkomsten
van behandelingen voorspellen. Zo zijn er inmiddels allerlei predictietools voor de spreekkamer
beschikbaar. Maar, hoe leg je die voorspellingen uit aan de patiënt? En wil de patiënt die cijfers wel
weten? Met toenemende mogelijkheden wordt daarnaast ook steeds duidelijker hoeveel informatie
juist nog onzeker of onbekend is. Daardoor word je als arts vaak geconfronteerd met onzekerheid: een
diagnose die niet eenduidig is of moeilijk interpreteerbare resultaten van een diagnostische test. Hoe
bespreek je prognose en andere onzekerheden op zo’n manier dat de patiënt de onzekerheid begrijpt,
accepteert en verdraagt?

Inhoud en Leeropbrengst:
In deze module sta je stil bij de impact die medische onzekerheid heeft op jou en je patiënten. Je krijgt concrete strategieën aangereikt over hoe je risico’s, prognose en andere onzekerheden met patiënten
kunt bespreken. Een groot deel van de tijd zal worden besteed aan het oefenen van gesprekssituaties
met een professionele acteur, bij voorkeur op basis van eigen casuïstiek. Je leert door zelf te oefenen, maar
ziet ook andere aios de communicatie aanpakken.

5. Consultvoering via telefoon of video

Telefonische consulten zijn voor veel artsen aan de orde van de dag. Video-consulten zijn nog minder
wijdverbreid, maar zullen steeds gebruikelijker worden. Communicatie tijdens een telefonisch of
videoconsult brengt unieke praktische en gespreksinhoudelijke uitdagingen met zich mee. Vraag jij je
weleens af of informatie die je telefonisch geeft wel goed overkomt bij de patiënt? Hebben jij en de
patiënt, bij gebrek aan non-verbale signalen, soms moeite elkaar goed te begrijpen? Vragen
waar je in de praktijk misschien niet vaak uitgebreid bij stilstaat, maar die van belang zijn, omdat consulten steeds vaker
‘op afstand’ zullen gaan plaatsvinden.
Inhoud en Leeropbrengst:
Tijdens deze module leer je hoe je je gesprekstechnieken op telefonische en video-consulten kunt aanpassen, inclusief voorbereidende stappen. Voor zover je dat nog niet hebt, doe je praktische ervaring
op met het voeren van een video-consult. Je oefent fragmenten van een gesprek met een professionele
acteur, bij voorkeur op basis van casuïstiek die je zelf kunt inbrengen. Je leert door zelf te oefenen, maar
ziet ook andere aios de communicatie aanpakken.

6. Communicatie met een diverse populatie

Elke patiënt is anders. Die variatie kan zitten in culturele en/of religieuze achtergrond, maar
bijvoorbeeld ook in leeftijd, sociaaleconomische status, of gezondheidsvaardigheden. De achtergrond
van patiënten, en hun normen, waarden, vaardigheden en voorkeuren kunnen verschillen van de jouwe.
Die verschillen kunnen effectieve communicatie in de weg staan, en zorgen voor onbegrip. Hoe houd je
rekening met culturele en persoonlijke achtergronden van patiënten, zonder te vervallen in
stereotypering?
Inhoud en Leeropbrengst:
Tijdens deze module krijg je meer inzicht in de invloed van cultuur en individuele eigenschappen van de patiënt én van jouzelf, op de communicatie. Je krijgt praktische handvatten aangereikt om in je
gespreksvoering rekening te houden met diversiteit in normen en waarden, beleving, vaardigheden en
voorkeuren. Je oefent fragmenten van een gesprek met een professionele acteur, bij voorkeur op basis
van casuïstiek die je zelf kunt inbrengen. Je leert door zelf te oefenen, maar ziet ook andere aios de
communicatie aanpakken.

Doelgroep

Voor alle aios die willen blijven werken aan effectieve gesprekvoering, zicht willen krijgen op eigen sterktes en aandachtspunten en willen leren van de gespreksvoering van hun collega's. Kan ongeacht het stadium van de opleiding en indien gewenst meermaals gevolgd worden.

Locatie

AMC/VUMC

Data trainingen 2025

* Samen beslissen/Shared Decision Making: woe 12 mrt 13:30-17:00 uur
* In gesprek over leefstijl: woe 02 apr 2025 13:30-17:00 uur
* Effectieve gesprekvoering in jouw spreekkamer training 1: woe 07 mei 2025 13:30-17:00 uur
* Heftige emoties: woe 04 jun 2025 13:30-17:00 uur
* Communicatie over onzekerheid, risico's en prognose: woe 24 sep 2025 13:30-17:00 uur
* Consultvoering via telefoon of video: woe 05 nov 2025 13:30-17:00 uur
* Effectieve gesprekvoering in jouw spreekkamer training 2: woe 12 nov 2025 13:30-17:00 uur
* Communicatie met een diverse populatie: woe 10 dec 2025 13:30-17:00 uur

Kosten

Deelname voor aiossen van Amsterdam UMC is kosteloos.

Inschrijven

Via de link 'Schrijf je nu in' kun je je inschrijven. Het is nodig om per kalenderjaar een nieuwe gebruikersnaam en wachtwoord aan te maken.  Externe deelnemers kunnen de kosten declareren bij het ziekenhuis waar zij op het moment van cursusdeelname de opleiding volgen. Na registratie volgt een bevestiging van inschrijving. Een aantal weken voor de cursus ontvang je inhoudelijke informatie en instructie voor deelname.

Afmelden voor een cursus en annuleringskosten

Na inschrijving voor een cursus geldt de volgende regeling: neem bij verhindering per mail contact op met doo@amsterdamumc.nl.

Bij annulering tot 30 dagen voor aanvang van de cursus worden geen kosten in rekening gebracht. Bij annuleringen op kortere termijn (< 30 dagen) wordt € 300 in rekening gebracht bij jouw afdeling. Je kunt in dat geval wel je inschrijving kosteloos overdragen aan iemand anders mits je dat direct doorgeeft.

De annuleringsregeling geldt ook in geval van ziekte. Bij ‘no show’ (afwezigheid zonder bericht) wordt te allen tijde de volledige cursusprijs in rekening gebracht bij de afdeling waar je werkzaam bent. Bij onvoldoende deelnemers wordt de cursus uiterlijk 4 weken voor de geplande datum door ons geannuleerd. NB bij annuleren binnen 30 dagen voor aanvang en ‘no show’ wordt de opleider geïnformeerd.

Programmaleider

Marij Hillen, Universitair Hoofddocent, Principal Educator & trainer; Afd. Medische Psychologie
Inge Henselmans, Universitair Docent, Hoofd sectie Onderwijs afd. Medische Psychologie
Dhr. Ruben Smith, Gedragswetenschapper , Docent Huisartsopleiding - Discipline overstijgend onderwijs UMC

Organisatie en inlichtingen

MVO Leerhuis doo@amsterdamumc.nl