Kijkje in de keuken - docenten in het zorgonderwijs

De opleiding Didaktiek voor onderwijs in de zorgpraktijk – voorheen Basisopleiding voor docenten in de zorgpraktijk – leidt op tot vaardige docenten in de zorg en het zorgonderwijs. Ingrid Vriend, docent bij de opleiding, leert docenten in spe om wetenschappelijke literatuur in te zetten in het onderwijs dat de studenten zelf geven.

Ingrid heeft ruime ervaring als docent. Zij startte in 2020 aan de hogescholen, maar gaf daarvóór al incidenteel les ten tijde van haar promotieonderzoek. Zij is naast docent bij de opleiding Didactiek voor onderwijs in de zorgpraktijk ook docent bij de master Docent HGZO. Daarnaast is zij onderzoeker (methodoloog) bij het Zorginstituut Nederland voor het programma Uitkomstgerichte Zorg.

Evidence Based Practice

Ingrid Vriend

Bij de opleiding Didaktiek voor onderwijs in de zorgpraktijk geeft Ingrid de module EBP, Evidence Based Practice. Wat houdt dat in? “Kort gezegd leren de studenten in deze module hoe ze wetenschappelijke literatuur kunnen inzetten in hun onderwijs, als onderbouwing en versterking van hun onderwijs”, vertelt Ingrid. “Bijvoorbeeld als input voor een inhoudelijke discussie, of als onderbouwing van richtlijnen die gebruikt worden bij handelingen in de zorg, of juist aanleiding geeft voor nieuwe inzichten.”

“Wetenschap, zorg en onderwijs komen bij elkaar”

Zoekvraag
Hoe is de module opgebouwd? Ingrid: “Onderdelen zijn het opstellen van een zoekvraag voor literatuur, het zoeken en vinden van wetenschappelijke literatuur en het kritisch lezen van literatuur.  Dit alles vanuit een les of onderwijsmodule die de studenten zelf verzorgen en waarvoor ze recente wetenschappelijke literatuur kunnen en willen gebruiken. Dat kritisch lezen van literatuur is essentieel. En leuk! De studenten moeten zorgvuldig nagaan: zit het onderzoek dat wordt beschreven goed in elkaar, wat is de bewijskracht van de uitkomsten, welke uitkomsten zijn bruikbaar voor mijn onderwijs en het doel dat ik voor ogen had? Sommige studenten vinden die wetenschappelijke literatuur, die in het Engels is, best lastig, maar we gaan in de lessen uitgebreid aan de slag met de interpretatie van de onderzoekstermen en uitkomsten. We oefenen ook centraal met het zoeken van literatuur en het lezen van artikelen. De literatuur die ze uitzoeken gaat ook over het eigen vakgebied, waarin de student de expert is.”

Lesdoelen
In de EBP-module staat dus een wetenschappelijk artikel centraal dat de docenten in spe zelf kiezen om te gebruiken in hun eigen les of onderwijs. Ingrid vult aan dat het belangrijk is te toetsen of het bestudeerde artikel past bij het lesdoel dat de docenten in spe voor ogen hebben, en de wijze waarop ze het artikel (of delen ervan) in hun les willen inzetten ook mogelijk is gezien de kennis en ervaring van hun studenten. Wetenschap, zorg en onderwijs komen bij elkaar. “Elke student heeft zijn eigen onderwijs en lesdoel en dat maakt het voor mij als docent interessant. Ik maak via de studenten kennis met actuele vragen en kennisbehoeften in diverse zorgpraktijken. Bovendien zijn de studenten docent; we leren van elkaar.”

Groeien in rol
Hoe zie je de studenten groeien in hun rol als docent? “Ik zie een kritische blik toenemen”, zegt Ingrid. “Ze bevragen zichzelf: waarom doen we wat we doen? Ook richting onderzoek: wat is sterk en bruikbaar bewijs vanuit de literatuur? Welke kennis is er? Vervolgens stellen ze goede vragen. Ze zien ook de meerwaarde van wetenschappelijk onderzoek voor de eigen zorgpraktijk en onderwijs. Ze komen ook echt verder door de module.”

Kijkje in de keuken
Hoe houd je de opleiding actueel? Ingrid: “De studenten houden me actueel. In de module EBP kiezen ze een les of onderwijssituatie uit waarvoor zij actuele wetenschappelijke literatuur moeten gebruiken. Ze doen een literatuursearch en kiezen (onderbouwd) een artikel dat ze willen gebruiken in hun onderwijs. Dat artikel lezen ze om het vervolgens kritisch te beoordelen. Ik lees deze artikelen mee (voor de beoordeling van hun toets) en via een presentatie delen ze hoe ze dit artikel willen en kunnen inzetten in hun onderwijs. Op die manier geven studenten elkaar (en mij) een kijkje in de keuken van hun onderwijs en de actuele kennisbehoefte en vragen binnen de ambulancezorg, verpleegkunde, et cetera.”

Lesgeven
Wat trok jou zelf om te gaan lesgeven? “Voor deze twee opleidingen waren (en zijn) dat de studenten die werkzaam zijn in de praktijk en daardoor met vragen komen vanuit de praktijk. Ze zijn erg enthousiast en gedreven. Ik wilde daar graag mee aan de slag. Ik vind het bijzonder en knap dat de studenten de opleiding doen naast hun werk, privé, en, vaak ook, gezin. Ik blijf ze nog met veel plezier lesgeven!”

Lees ook het artikel “Goed opgeleide docent is cruciaal voor optimale kwaliteitszorg in Nederland”