'Hopelijk raakt door deze crisis alles in een stroomversnelling'

Gepubliceerd op: Thu Apr 23 13:47:00 CEST 2020

VU masterstudent geneeskunde en jongerenvertegenwoordiger WHO Philip Elders pleit voor een gezonde planeet

Zo ben je een ‘gewone’ coassistent, en zo word je als jongerenvertegenwoordiger bij de World Health Organisation (WHO) gevraagd bij te dragen aan onderzoek vanuit het Europees Parlement en praat je mee in radio- en televisieprogramma’s over de invloed van menselijke factoren op zoönotische pandemieën als corona. VU masterstudent geneeskunde Philip Elders. Wat drijft hem? Wat is zijn ambitie? En hoe denkt hij over de wereldgezondheidszorg? “Ik hoop dat door deze coronacrisis een en ander in een stroomversnelling raakt. Dat we de dingen over de inrichting van onze maatschappij die wetenschappers al jaren roepen, nu daadwerkelijk implementeren.”

De voornaamste reden dat Philip vanuit verschillende kanten gevraagd wordt, is zijn opiniestuk in Het Parool. Hierin stelt hij dat als we niets veranderen aan de manier waarop we omgaan met dier en natuur, de coronapandemie nog maar het begin is. Door de manier waarop we bijvoorbeeld handelen in wilde dieren, onze intensieve voedselindustrie of door ontbossing komen mens en wilde dieren teveel met elkaar in aanraking waardoor we het zoönotische infecties veel te makkelijk maken om over te springen.

Expert?
Wat maakt Philip deskundig op dit vlak? “Nou”, zegt hij bescheiden, “ik heb veel gelezen, ben naar praatjes van wetenschappers en heb wat onderzoek gedaan naar zoönotische infecties, maar ik ben beslist nog geen expert. Het voelt ook ongemakkelijk hoor. Ik heb natuurlijk totaal niet de capaciteiten en expertise als de betrokken hoogleraren.”

Planetary Health
Laten we het erop houden dat gewoon niet echt de juiste beschrijving is van Philip. Met slechts 24 lentes achter de rug, heeft hij al een behoorlijke staat van dienst. Na zijn bachelor Liberal Arts & Sciences aan de Amsterdam University College, deed hij een master Immunologie in Oxford waar hij in aanraking kwam met Planetary Health; de relatie tussen menselijke gezondheid en de gezondheid van de aarde. “De invloed van klimaatverandering, ontbossing en biodiversiteitsverlies op bijvoorbeeld infectieziekten, voeding en natuurrampen en de potentiële impact die dat weer heeft op onze gezondheid is zo enorm. Daar wilde ik echt meer over leren en iets aan veranderen.”

Gefrustreerd
Maar omdat hij ook ‘met mensen wilde werken’ en nog te weinig wist van de gezondheidszorg, besloot hij in te stromen in het zijinstroomprogramma geneeskunde van de VU. “Daar raakte ik echter zo gefrustreerd, dat ik bijna was gestopt. Het verbaasde mij dat je zoveel leert over hoe je ziektes kunt genezen, maar zo weinig over hoe we ze kunnen voorkomen. En voor wereldwijde gezondheid en het beleid daar is al helemaal geen aandacht. Niet dat alle artsen een soort superhelden moeten zijn die alles kunnen, maar het onderwerp zou wel wat ‘sexyer’ onder de aandacht mogen, zodat meer studenten gemotiveerd raken er iets mee te doen. En meer beseffen dat gezondheidszorg verder reikt dan de spreekkamer. Dat je juist met internationaal gezondheidsbeleid grote invloed kan uitoefenen op de algehele gezondheid van de bevolking.”

Hij bleef, maar koos ervoor zijn verplichte wetenschappelijke stage voor aanvang van de coschappen, in Myanmar te lopen en onder andere onderzoek te doen naar zoönotische infecties in de sloppenwijken. Zo maakte hij ook kennis met ontwikkelingssamenwerking, de VN en de WHO.

Gezondheid in het geding
Eind 2019 werd hij aangenomen als de Nederlandse jongerenvertegenwoordiger van de WHO en werd daarmee de stem van de nieuwe generatie medici. En die laat hij horen. “Wij jongeren maken ons druk over onze toekomst die onzeker wordt door problemen als klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Planetary Health kan ons helpen die problemen te bestuderen en oplossingen te vinden. Onder andere om het risico op een pandemie als deze te verkleinen.”

Hoe dan? Dat betekent verandering van gedrag en systemen waar onze hele economie op draait. “Ja, het is een complex web, alles is met elkaar verbonden. Het vraagt om een multidisciplinaire aanpak waarbij de gezondheidzorg niet mag achterblijven. Wij artsen zijn heel goed in het behandelen van ziektes. Maar eigenlijk moeten we ons ook veel meer verdiepen in de processen die bijdragen aan het ontstaan of verergeren van ziektes. En we moeten ons daarover uitspreken. Milieuwetenschappers krijgen het vooralsnog niet voor elkaar mensen in beweging te zetten. Maar als blijkt dat de gezondheid in het geding is, lukt dat wellicht wel. Als artsen worden we door onze rol en autoriteit toch sneller geloofd.”

Leerpunt: testcapaciteit
Over de aanpak van de huidige crisis is hij minder stellig. “Dat is moeilijk. Ik ben nog steeds Geneeskundestudent en geen expert, maar ik denk wel dat we deze pandemie onderschat hebben. We wisten dat het eraan kwam, maar dit gaat echt alle verwachtingen te buiten. Het lijkt erop dat we het in Nederland goed onder controle krijgen, maar de cijfers zijn natuurlijk onbetrouwbaar door onder andere het gebrek aan testcapaciteit. Een gefundeerde mening geven is dus lastig. Een betere voorbereiding voor de toekomst, zodat de testcapaciteit sneller opgeschaald kan worden en we dus veel beter kunnen monitoren; dat is wel een leerpunt.”

“Echt heel heftig”
Vlak voor de coronacrisis had Philip zijn coschappen zelf al stil gelegd om zich te richten op zijn functie bij de WHO en afronding van zijn onderzoek in Myanmar. Dat staat nu op een lager pitje. Nu draait hij drie diensten in de week als zorgondersteuner in het Zaans Medisch Centrum op de corona-afdeling. “Dat is heel indrukwekkend. Coronapatiënten kunnen zo snel achteruit gaan. En als er meerdere mensen op een dag overlijden en je op de thoraxfoto’s ziet hoe deze ziekte de longen aantast bij een hele afdeling vol, dan pas besef je: dit is echt heel heftig. Wel heerst er een bijzondere sfeer in het ziekenhuis en onderling. We zetten heel duidelijk met z’n allen de schouders eronder.” Als twintiger maakt hij zich geen grote zorgen om besmetting. “Ik sta daar liever als jonge gezonde coassistent ter ondersteuning, dan oudere verpleegkundigen die meer risico lopen op een ernstiger verloop.”

World Health Assembly
Normaal gesproken zou hij als jongerenvertegenwoordiger meegaan en spreken tijdens de World Health Assembly in Geneve. “Maar we weten nog niet precies hoe het er dit jaar vanwege corona uitziet en of ik mijn boodschap ook namens Nederland mag uitdragen. Daarover zijn we nog in overleg.” Wel is hij dus gevraagd bij te dragen aan een discussie voor leden van het Europees Parlement naar de links tussen de coronapandemie en wildlife trade en intensieve veeteelt. Ook is hij betrokken bij een alliantie met het Tropeninstituut Amsterdam op het VN sustainable development goal 3: goede gezondheid en welzijn voor iedereen, met Planetary Health als agendapunt. Mocht hij straks weer kunnen instromen in zijn coschappen, dan hoopt hij in 2021 af te studeren om daarna een promotietraject in te gaan in Planetary Health en de interactie met infectieziekten. We houden hem in de gaten

Achter de schermen van corona

Sinds corona is een enorm aantal mensen keihard aan het werk om het onderwijs en opleiden te laten doorgaan. Al in de eerste week gingen studiegroepen verder via Zoom, werden online colleges aangeboden en werd Canvas en Moodle actief ingezet zodat alle studenten met alternatieve programma’s verder kunnen met hun studie, cursus en opleiding.

Daarnaast wordt er ook vanuit onderwijs en opleiden met man en macht gewerkt om voldoende mankracht te hebben tijdens deze coronacrisis. Er is een coördinatiepunt opleidingen opgezet en studenten hebben zich vrijwillig aangemeld om daar waar nodig bij te staan.

Wie werken er achter de schermen tijdens de coronacrisis? Lees ook
- Hoe train je Covid-zorgondersteuners?
- Masterstudent Femke en Co-Raad VU zetten ‘Corona-uitzendbureau’ voor coassistenten op

Gepubliceerd op: Thu Apr 23 13:47:00 CEST 2020