“Echt goed samenwerken; daar wordt alles beter én leuker van”

Het is een inkopper; patiëntenzorg is een team effort. Toch blijkt er vaak best een en ander te verbeteren als het gaat om interprofessionele samenwerking en multidisciplinair overleg. Hiërarchische patronen, ingesleten gewoontes of gebrekkige communicatie kunnen optimale samenwerking en overleg in de weg zitten. De acute situatie simulatie- en MDO-observatietrainingen uit het TeAMZ-programma van Amsterdam UMC Academie maken inzichtelijk waar de schoen wringt en waar verbetering nodig en mogelijk is. Resultaat: nog betere patiëntenzorg én meer werkplezier.

“Ik geloof echt in dit programma”, zegt nieuwbakken voorzitter van het TeAMZ-programma Martiene Riedijk. “Samenwerking tussen alle disciplines binnen het ziekenhuis is namelijk essentieel en verdient blijvend aandacht.”

Kelly Boender
Programmacoördinator TeAMZ

Voor geheel Amsterdam UMC
Niet voor niets bestaat het TeAMZ-programma dan ook al bijna 10 jaar. Het ontstond in 2015. In eerste instantie bedoeld om de samenwerking tussen medisch specialisten op locatie VUmc te versterken. Inmiddels is het programma uitgegroeid tot een toonaangevend trainingsprogramma, gericht op het structureel verbeteren van processen in de samenwerking tussen álle zorgprofessionals die samenwerken in een team binnen geheel Amsterdam UMC.

Zeker na de fusie geen overbodige luxe vindt programmacoördinator Kelly Boender: “Veel afdelingen zijn verhuisd of gaan verhuizen van de ene naar de andere locatie en teams zijn samengevoegd. Een TeAMZ-training komt zo’n samenwerking zichtbaar ten goede.” Het helpt om van beide locaties een eenheid te vormen. Mede daarom is ook de raad van bestuur een groot voorstander van het programma.

“Inmiddels is het programma uitgegroeid tot een toonaangevend trainingsprogramma, gericht op het structureel verbeteren van processen in de samenwerking tussen álle zorgprofessionals die samenwerken in een team binnen geheel Amsterdam UMC”

Simulaties en MDO-analyse
Op dit moment biedt het programma twee soorten trainingen: de acute situatie simulatietraining (SIM) en de MDO-observatietraining. Bij de eerste worden de meest voorkomende acute patiëntsituaties gesimuleerd om middels kritisch analyseren en feedback op elkaars handelen de teamskills te optimaliseren. Bij de MDO-observatietrainingen worden bestaande multidisciplinaire overleggen geanalyseerd met onder andere deelnemersvragenlijsten, om de kwaliteit en efficiëntie van MDO’s hoog te houden en te verbeteren. Beide trainingen hebben als voornaamste doel het bewust worden en versterken van niet-technische vaardigheden, zoals samenwerken, leiderschap, besluitvaardigheid, effectieve communicatie en situatiebewustzijn.

Martiene Riedijk
Programmavoorzitter TeAMZ

Dwarsdoorsnede
Anders dan andere teamtrainingen, is dat dit programma gericht is op zowel de samenwerking tussen alle disciplines als tussen alle verschillende zorgprofessionals, ziekenhuisbreed.

Martiene: “Het is echt bedoeld voor iedereen die op zo’n moment rond het bed van de patiënt staat of in een MDO zit. Het is een dwarsdoorsnede door de gelaagdheid binnen de afdelingen, maar ook tussen de afdelingen. Juist die diversiteit is heel belangrijk. Daarvan kun je namelijk heel veel leren. En je moet het uiteindelijk ook samen doen.”

Nut en noodzaak
De afgelopen jaren heeft het programma niet alleen zijn effect bewezen, ook de noodzaak wordt steeds duidelijker. Bijvoorbeeld omdat gezamenlijke inspraak op de werkvloer steeds meer een plek heeft gekregen, vertelt Martiene. “Het belang van gelijkwaardigheid tussen zorgprofessionals wordt meer en meer erkend. Dat iedereen onderdeel is van een team.”

“Daarnaast is de patiëntenzorg steeds complexer geworden”, vult programmamanager Nicole Hermans aan. “MDO’s worden medisch inhoudelijk ook ingewikkelder. Dus is het juist steeds belangrijker om aandacht te besteden aan de niet-medische elementen, zoals communicatie.” Martiene: “Bovendien, hoe beter een MDO verloopt, hoe meer informatie er uiteindelijk beschikbaar is. Zowel voor de deelnemers aan het overleg als voor de patiënt. Denk aan de registratie van alles wat gezegd wordt, maar ook aan de leiderschapskills van de voorzitter - krijgt iedereen het woord, worden belangrijke vragen echt gesteld. Zo krijgt de patiënt uiteindelijk het beste advies. Daarnaast zeggen mensen met meer plezier naar een MDO toe gaan als het goed verloopt. Ze werken lekkerder.” En ook dat komt uiteindelijk die patiëntenzorg natuurlijk weer ten goede. “Echt goed samenwerken; daar wordt alles beter en leuker van. Dat gunnen we iedereen.” Hoe meer mensen meedoen aan de TeAMZ-trainingen hoe beter dus. Martiene: “Ook omdat uiteindelijk dan iedereen dezelfde taal spreekt. En dat helpt om het systeem te wortelen.”

Inzicht in blinde vlekken
Waar er in het begin nog wel eens weerstand was van medisch specialisten – het was in eerste instantie een verplichte training voor hen –, is er nu juist een steeds groter enthousiasme. “De reacties wanneer we bijvoorbeeld MDO’s uitnodigen voor een training, zijn erg positief”, zegt Kelly. “Ook deelnemers zijn enthousiast. Zij geven aan dat het een minimale investering in tijd is, maar heel veel oplevert. De SIM-trainingen geven inzicht in hun eigen blinde vlekken. Juist doordat ze even uit de praktijk weg zijn.”

Nicole Hermans
Programmamanager TeAMZ

Data
De trainingen leveren niet alleen direct toepasbare resultaten op voor deelnemers, maar ook een enorme hoeveelheid data. Ze geven inzicht in bijvoorbeeld leermomenten, veelvoorkomende patronen, teamtheorieën en ontwikkelingen binnen het ziekenhuis en de zorg. Op basis van deze kennis en expertise kunnen trainingen inhoudelijk worden aangescherpt, maar ook bijvoorbeeld concrete aanpassingen worden gedaan. Zoals het verbeteren van de ICT. Nicole: “We constateerden bijvoorbeeld dat veel MDO’s last hadden van haperend internet. Niet handig als je overleg op afstand hebt en snel moet kunnen schakelen. Dit kunnen wij zelf natuurlijk niet veranderen, maar we kunnen zo’n constatering wel neerleggen bij de partij die zich hiermee bezighoudt.”

Ambities
Een van de speerpunten voor het programma de komende jaren is het beschikbaar maken van alle verzamelde data. Ook onderzoekt het team op welke andere gebieden TeAMZ-trainingen een rol kunnen spelen. Denk aan ontwikkelingen op AI-gebied. Martiene: “Daarnaast is het onze ambitie om volgend jaar ook regionale MDO’s te trainen. Hiervoor lopen al verschillende initiatieven.”
Ook een belangrijk aandachtspunt is de professionalisering van de trainers zegt Nicole: “We werken met een groep hele ervaren en gemotiveerde trainers. Allemaal uit de wetenschappelijke en medische praktijk. Zij zijn ons instrument. Zonder hen geen programma.”