Welke ontstekingscellen spelen een rol bij het ziekteverloop?’
Hoogleraar neuro-immunologie prof. dr. Elga de Vries en promovendus Wing Hee Fung gebruiken voor hun onderzoek van ontstekingscellen een relatief nieuw apparaat, de CyTOF. Met dit apparaat kunnen zeer uitgebreide celanalyses worden uitgevoerd. Door dit onderzoek komt er meer kennis beschikbaar over de bloedcellen die betrokken zijn bij het ziekteverloop van MS.‘
Multiple sclerose (MS) wordt gekenmerkt door ontstekingen (laesies) in het centraal zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg). In ons bloed zitten cellen die betrokken zijn bij het afweersysteem, ook wel ontstekingscellen genoemd. Normaal gesproken beschermen deze cellen ons tegen binnendringende bacteriën en virussen. Bij MS gaan ontstekingscellen uit het bloed de hersenen binnen en zorgen voor de kenmerkende MS-laesies.
Meten met superapparaat
De Vries: ”Om de rol van de verschillende ontstekingscellen beter te begrijpen, hebben we binnen Amsterdam UMC een geweldig apparaat, de CyTOF, dat we ook voor MS-onderzoek gebruiken. Ontstekingscellen hebben miljoenen eiwitten aan de buitenkant. Je kunt de verschillende soorten ontstekingscellen herkennen aan de soort eiwitten die ze aan de buitenkant hebben. Met de CyTOF kunnen we heel veel verschillende cellen tegelijkertijd meten. We gebruiken hiervoor antilichamen die gekoppeld zijn aan metalen. Deze antilichamen binden aan specifieke eiwitten op het oppervlak van de ontstekingscellen. Elk antilichaam is gekoppeld aan een ander metaal. Zo kunnen we patronen van ontstekingscellen onderscheiden per individu. De CyTOF kan meer dan veertig verschillende eiwitten tegelijk van elkaar onderscheiden en dat met een snelheid van tweehonderdvijftig cellen per seconde.”
Bijzondere dataset
De onderzoekers gebruiken voor dit onderzoek de bloedmonsters van ruim driehonderd mensen met MS die in 1966 in Nederland zijn geboren. Dit onderzoek staat bekend als Project Y. Fung: ”Deze mensen hebben over het algemeen al langere tijd MS. We weten hoe het ziekteverloop bij hen is geweest en hoe ze reageren op MS-medicijnen. De bloedmonsters van deze groep worden met de CyTOF geanalyseerd. In de enorme hoeveelheid gegevens wordt met behulp van data-analyse gezocht naar patronen in de samenstelling van de ontstekingscellen. Vervolgens proberen we verbanden teleggen met het ziekteverloop en/of de efficiëntie van medicijnen, om de ziekte te remmen. Hopelijk kunnen we mede door dit onderzoek gerichter MS-behandelingen inzetten, afgestemd op het individu.”